Βατερλό ή ειρηνική συνύπαρξη της μάχης του Μαραθώνα με την Ολυμπιάδα του 2004 και τα αναψυκτήρια; Ο λόγος για το Σχινιά. Εναν κατ' εφημισμόν βιότοπο που δημιούργησε νέους μαραθωνομάχους για την προάσπισή του, οι οποίοι καταγγέλλουν τους επελαύνοντες...Δαρείους της κυβέρνησης, ότι επιτίθενται κατά της Iστορίας και ενός σπουδαίου οικοσυστήματος. Οι «αντίπαλοι», με τη σειρά τους, τους καταλογίζουν υπερβολή και ότι ξεκίνησαν όψιμα την εκστρατεία τους, μόλις είδαν τα σχέδια ανάπλασης ενός σκουπιδότοπου, όπως έχει καταντήσει η περιοχή.

Τα βέλη εξακοντίζονται και από τα δύο στρατόπεδα. Στο πρώτο, το οικολογικό, υπήρξε μια προειδοποίηση σε χαμηλούς τόνους επί 2, 5 χρόνια. Προέβαλλαν εναλλακτικές, φθηνότερες κατά πολά δισ. δραχμές, λύσεις για Υλίκη και Αγία Μαρίνα, ενώ έχουν κάνει προσφυγές στην Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στο άλλο, το κυβερνητικό, απαντούν ότι είναι «πολύ αργά για δάκρυα» για ένα χώρο που από το 1953 ήταν αμερικανική βάση και αεροδρόμιο -το δεύτερο σε κίνηση μετά το Ελληνικό- με 10.000 πτήσεις το χρόνο.

Οι πρώτοι επιστρατεύουν φιλέλληνες και προσωπικότητες της χώρας, δηλώνοντας ότι η ιστορικότητα ενός χώρου δεν κρίνεται από το αν βρέθηκαν 1-2 σανδάλια Περσών, ούτε αν λεηλατήθηκε επί χρόνια με ευθύνη των κυβερνώντων, και ζητούν να κηρυχθεί ένας χώρος περίπου 15.000 στρεμμάτων ως τόπος μνήμης για τους Ελληνες και ολόκληρο τον κόσμο.

Οι δεύτεροι μιλούν για ένα πρωτοπόρο εγχείρημα, που συνδυάζει την προστασία του βιότοπου με την ήπια ανάπτυξη, το οποίο σκοντάφτει στη μιζέρια και το αυτομαστίγωμα. Υπόσχονται πως, αν βρεθούν σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα, θα σταματήσουν τα έργα και θα αποφασίσει ο υπουργός Πολιτισμού για την όποια εξέλιξη. Υπενθύμισαν μάλιστα, τις γκρίνιες για τα αρχαία του μετρό.

Οι Μαραθωνομάχοι μιλάνε για ένα προεδρικό διάταγμα που, αντί για ήπια αναψυχή, ανοίγει το δρόμο για κάθε λογής εμπορική (κατα) χρήση, ενώ οι κυβερνώντες εξηγούν πως δεν θα υπάρξει τέτοιο ενδεχόμενο και ό,τι θα γίνει θα αποβλέπει σε επιχειρηματική δραστηριότητα που δεν θα είναι κρατικοδίαιτη.

Η «Ε» έφερε στο ίδιο -σχήματος... οβάλ- τραπέζι τις αντιμαχόμενες πλευρές:

Από τη μία ο Ηλίας Ευθυμιόπουλος, υφυπουργός ΠΕΧΩΔΕ, ο Λάζαρος Κολώνας, γενικός διευθυντής Aρχαιοτήτων του υπουργείου Πολιτισμού και ο Γιώργος Σταϊνχάουερ, ο έφορος Aρχαιοτήτων Μαραθώνα. Και από την άλλη, ο Δημήτρης Καραβέλλας, διευθυντής του WWF-Ελλάς και ο ιστορικός Μάκης Απέργης, γενικός γραμματέας της Ελληνικής Εταιρείας της Φύσης.

Η συζήτηση έχει ως εξής:

*Γιατί αυτή η εμμονή να γίνει το κωπηλατοδρόμιο στο Σχινιά, ενώ υπάρχει η εναλλακτική λύση της Υλίκης και της Αγίας Μαρίνας, με μικρότερο κόστος; Λέγεται ότι υπάρχει εμπορικό ενδιαφέρον, ότι δηλαδή μπορεί να γίνουν εκεί καταστήματα, εστιατόρια, αναψυκτήρια, σταθμοί κλπ, ενώ η Υλίκη και η Αγ.Μαρίνα δεν προσφέρονται γι' αυτό. Ο κ. υφυπουργός έχει το λόγο.

Η. ΕΥΘΥΜΙΟΠΟΥΛΟΣ: «Εμείς το βλέπουμε τελείως διαφορετικά. Το έργο είναι θετικό. Η λίμνη μαζί με το εθνικό θαλάσσιο πάρκο είναι μια σύλληψη η οποία από την αρχή είχε στόχο να συνδυάσει την υψηλή προστασία με την ήπια αναψυχή, κάτι που για πρώτη φορά θα γίνει σε μια ελληνική περιοχή και με τέτοιους όρους.

Γιατί ήπια αναψυχή σημαίνει ότι μετά τους Aγώνες ο κόσμος θα μπορεί να την επισκέπτεται κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες. Παράλληλα θα επιτρέπεται να γίνονται προπονήσεις και κωπηλασία. Ετσι θα εκτονώνεται η πίεση που υφίσταται συνολικά η περιοχή του Σχινιά κατά τη θερινή περίοδο. Είναι ένα ολοκληρωμένο σχέδιο, ένα εγχείρημα-πιλότος και για άλλες περιοχές. Επομένως, η εναλλακτική λύση δεν εξετάστηκε ακριβώς γι' αυτό το λόγο.

Σε ό,τι αφορά την Υλίκη, εκτός του ότι είναι περιοχή ενταγμένη στο δίκτυο "NATURA 2000", υπάρχουν και τεχνικά προβλήματα λόγω της αυξομείωσης της στάθμης των νερών της λίμνης».

*Και η Αγ.Μαρίνα;

Η. ΕΥΘΥΜΙΟΠΟΥΛΟΣ: «Σας είπα από την αρχή ότι το έργο είχε συλληφθεί ως ένα σύνολο. Η επιλογή του Μαραθώνα δεν έγινε γιατί δεν υπήρχε άλλη λύση, αλλά γιατί ακριβώς συνδυάζεται με το θαλάσσιο πάρκο, αναβαθμίζοντας τον υγρότοπο και αναδεικνύοντας τον ιστορικό και αρχαιολογικό χαρακτήρα της ευρύτερης περιοχής».

*Κε Απέργη, πιστεύετε ότι θα αναβαθμιστεί πολιτιστικά, αρχαιολογικά και οικολογικά η περιοχή με αυτό το σχέδιο-πλαίσιο που λέει ο κ. Ευθυμιόπουλος ή θα έχουμε μια αλόγιστη ανάπτυξη;

Μ. ΑΠΕΡΓΗΣ: «Αυτή η τεχνητή λίμνη θα έχει έκταση 720 στρέμματα. Η στάθμη του νερού θα ανυψωθεί κατά ένα μέτρο. Επομένως, όταν πηγαίνει κανείς εκεί δεν θα βλέπει έναν υγρότοπο και μια λίμνη σαν συνέχεια του υγρότοπου, αλλά κάτι που θα προεξέχει από την υπάρχουσα επιφάνεια.

Προτίμησαν να ανυψώσουν τη στάθμη της λίμνης και όχι να σκάψουν.

Αυτό γίνεται για καθαρά κατασκευαστικούς λόγους. Γιατί σκάβουμε λιγότερο κατ' αυτόν τον τρόπο και μεταφέρουμε τα μπάζα στα πλάγια, για να μπορέσουμε να το στηρίξουμε.

Και διερωτώμαι κατά πόσο με αυτό το κατασκεύασμα, πέρα από τα κτίσματα -τετραώροφο πύργο τερματισμού, κύλισης κλπ.- συνολικού εμβαδού 24.000 τετραγωνικών μέτρων, δεν θα αλλοιώσουμε ανεπανόρθωτα το χώρο; ».

*Μας βάζετε στον πειρασμό να σας ρωτήσουμε κάτι. Σήμερα η εικόνα που παρουσιάζει αυτός ο τόπος είναι επιεικώς απαράδεκτη. Δεν είδαμε τόσα χρόνια τις περιβαλλοντικές οργανώσεις να κινητοποιούνται ή να έχουν προβάλλει κάποια εναλλακτική πρόταση.

Δ. ΚΑΡΑΒΕΛΛΑΣ: «Κάνετε λάθος. Υπάρχουν κείμενα κατατεθειμένα από τις οικολογικές οργανώσεις, που ξεκινάνε από τις αρχές του '80, με τα οποία ζητάμε την προστασία του Σχινιά. Το "επιχείρημα" αυτό που χρησιμοποιεί το ΥΠΕΧΩΔΕ και η εταιρεία "Αθήνα 2004" αποδεικνύει την απραξία του κράτους όλα αυτά τα χρόνια. Και δεν θεωρώ ότι αυτή η απραξία, αυτή η αμέλεια, αποτελεί δικαιολογία για την παρέμβαση που πάει να γίνει τώρα από το κράτος.

Αν πραγματικά υπήρχε η πρόθεση από την πλευρά του κράτους να προστατεύσει και να αναβαθμίσει αυτή την περιοχή, θα το είχε κάνει πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Υπήρχαν σχέδια αναβάθμισης της περιοχής, με κονδύλια εγκεκριμένα από το Β' Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, ύψους 260 εκ. δραχμών.

Ολα αυτά πήγαν στο βρόντο, όπως και τα σχέδια να ενταχθεί ο Σχινιάς στο δίκτυο "NATURA 2000". Τελικά αφαιρέθηκε από τη λίστα. Νομίζω ότι αυτή η κίνηση, που προκάλεσε από την πλευρά μας την καταγγελία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, υποδηλώνει ακριβώς τη...σημασία που δίνει το κράτος στη φυσική αυτή περιοχή».

*Είναι έτσι; Μήπως είστε υπερβολικοί; Και για να κάνουμε το συνήγορο του διαβόλου: Η περιοχή αυτή είναι τεράστια, με έκταση περίπου 15.000 στρέμματα. Αυτό που θέλετε να προστατευτεί είναι τα μισά. Δεν μπορεί να συνυπάρξουν οι δύο προτάσεις;

Δ. ΚΑΡΑΒΕΛΛΑΣ: «Η θέση των οργανώσεων για το Σχινιά, αλλά και για ανάλογες περιοχές στην Ελλάδα, στο πλαίσιο της Οδηγίας των βιοτόπων ή της οποιασδήποτε άλλης νομοθεσίας, δεν είναι η απαγόρευση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων μέσα σε αυτές.

Αυτό που λέμε είναι ότι η κλίμακα και το είδος της παρέμβασης να είναι συμβατή με την προστασία της περιοχής. Στο Σχινιά όχι μόνο δεν είναι συμβατή, αλλά μιλάμε για κοροϊδία. Το σημερινό Προεδρικό Διάταγμα για το "εθνικό πάρκο" δεν προσθέτει τίποτα στη σχετική νομαρχιακή απόφαση του 1990, που δεν εφαρμόζεται».

*Δεν προσθέτει τίποτα καινούργιο το Διάταγμα;

Δ. ΚΑΡΑΒΕΛΛΑΣ: «Τίποτα, αλλά έχουμε και κάποια καινούργια δεδομένα... Το Προεδρικό Διάταγμα επιτρέπει π.χ. αεροψεκασμούς σε μια προστατευόμενη περιοχή, ενώ απαγορεύονται σε όλη την υπόλοιπη Ελλάδα».

*Δεν απαγορεύονται σε όλη την Ελλάδα. Επιτρέπονται στην Κέρκυρα, στο Βόλο...

Δ. ΚΑΡΑΒΕΛΛΑΣ: «Βάσει νόμου απαγορεύονται σε όλη την Ελλάδα. Τώρα αν κάπου γίνονται...».

*Αυτό το θεωρείτε δείγμα αδιαφορίας;

Η. ΕΥΘΥΜΙΟΠΟΥΛΟΣ: «Αυτή τη στιγμή η περιοχή είναι θεσμοθετημένη ως εθνικό πάρκο. Αρα έχει τον ανώτατο βαθμό προστασίας που προβλέπει η ελληνική νομοθεσία. Δεν έχουμε καμία αντίρρηση να μπει και στο δίκτυο "NATURA 2000". Είναι κάτι το οποίο θα το προτείνουμε. Αυτό όμως είναι δευτερεύον, γιατί και στο δίκτυο να μπει, αυτό δεν θα προσθέσει τίποτα περισσότερο στο σύστημα προστασίας.

Επιμένω στη συνύπαρξη της τεχνητής λίμνης με το βιότοπο ή στη συνύπαρξη του συστήματος προστασίας με την αναψυχή. Είναι μία μοντέρνα θεώρηση της διαχείρισης περιοχών με οικολογικό ενδιαφέρον, που επιτρέπει την παρουσία των ανθρώπων με προϋποθέσεις. Θέλουμε να υπάρχει μια πηγή εσόδων, για να μην έχουμε ανάγκη από κρατικοδίαιτες δομές διαχείρισης. Γι' αυτό χρειάζεται να κατασκευαστούν εγκαταστάσεις αναψυχής.

Εμείς δεχόμαστε την καλόπιστη κριτική των περιβαλλοντικών οργανώσεων που διαφωνούν σε ό,τι αφορά τις ρυθμίσεις για τα τεχνικά χαρακτηριστικά των έργων».

Μ. ΑΠΕΡΓΗΣ: «Εγώ τονίζω ότι η λίμνη, όπως έχει σχεδιαστεί, δεν ταιριάζει με το φυσικό περιβάλλον της περιοχής. Διαπιστώνω μια αντίφαση. Το Προεδρικό Διάταγμα ενώ απαγορεύει π.χ. την είσοδο των τροχοφόρων στο πευκοδάσος, επιτρέπει την είσοδο και στάθμευση μέσων μαζικής μεταφοράς».

Η. ΕΥΘΥΜΙΟΠΟΥΛΟΣ: «Βεβαίως, γιατί πρέπει να προβλεφθεί ένας τρόπος μετακίνησης του κόσμου και αυτός ο τρόπος μένει να εξειδικευθεί με μια συγκοινωνιακή μελέτη».

Μ. ΑΠΕΡΓΗΣ: «Φοβόμαστε επίσης ότι το κωπηλατοδρόμιο μπορεί να μην έχει αρκετά νερά, από τη "Μακαρία Πηγή", τη φυσική πηγή της περιοχής. Στο διάταγμα υπάρχει μια άλλη διάταξη που μας ανησυχεί. Απαγορεύεται η άντληση νερού, εκτός από δύο περιπτώσεις. Η μία αφορά την καταπολέμηση πυρκαγιάς. Και διερωτώμαι: Τα 2 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού του κωπηλατοδρομίου δεν θα ήταν αρκετά; Η δεύτερη μιλάει αόριστα για την "προστασία της πανίδας και της χλωρίδας". Και διερωτώμαι πάλι: Τί σημαίνει αυτό; Το κωπηλατοδρόμιο θα παίρνει όλο το νερό; Ή θα εξατμίζεται το νερό και ο βιότοπος, για τον οποίο γίνεται αυτό το πρόγραμμα, για να μπορέσει να επιβιώσει, θα πρέπει να παίρνει νερό από την άντληση; Γιατί υπάρχουν αυτοί οι αντιφατικοί όροι; »

Η. ΕΥΘΥΜΙΟΠΟΥΛΟΣ: «Γιά το θέμα αυτό προσκληθήκατε επανειλημμένα από το "Αθήνα 2004" και δεν πήγατε...».

Δ. ΚΑΡΑΒΕΛΛΑΣ: «Οι συζητήσεις έπρεπε να έχουν γίνει εκ των προτέρων και όχι εκ των υστέρων. Η Υλίκη είναι μια εναλλακτική πρόταση που η παρουσία κωπηλατών δεν θα επηρεάσει τα είδη ψαριών που ζουν εκεί».

*Καλή η ευαισθησία, αλλά έχουμε το προηγούμενο των τεχνητών λιμνών Πλαστήρα και Κερκίνης. Οι παρεμβάσεις εκεί αποδείχθηκαν θετικές. Από την άλλη δεν είδαμε με την ίδια ένταση την αντίθεσή σας για τον οικισμό των εισαγγελέων-δικαστών, το μοτοκρόσινγκ, κ.λπ.

Δ. ΚΑΡΑΒΕΛΛΑΣ: «Εδώ μιλάμε για ένα πολύ ουσιαστικό θέμα. Μιλάμε για ένα έργο που μπορεί να μη χρησιμοποιηθεί τα προσεχή χρόνια λόγω λειψυδρίας. Σε ό,τι αφορά το συμμάζεμα του Σχινιά -γιατί αυτό χρειάζεται- είναι καθαρά θέμα πολιτικής βούλησης.

Υπάρχει και ένα άλλο ζήτημα. Πώς θα πάει ο κόσμος στο Σχινιά; Η Υλίκη έχει πρόσβαση από την εθνική οδό και συνδέεται με το σιδηρόδρομο. Στο Σχινιά δεν υπάρχει κάτι αντίστοιχο».

*Γιατί δεν εμπιστεύεστε τελικά σε τίποτα το κράτος; Μήπως γιατί χάνετε μέρος από το περιβάλλον, ένα αντικείμενο που διαχειρίζεστε;

Δ. ΚΑΡΑΒΕΛΛΑΣ: «Κοιτάξτε, δεν υπάρχει καμία απολύτως ασφαλιστική δικλείδα για το τι πρόκειται να γίνει μετά τους Ολυμπιακούς, ανεξαρτήτως αν αυτό καθαυτό το έργο θα έχει αρνητικές επιπτώσεις. Και αυτό είναι το πιο σημαντικό για μας».

Μ. ΑΠΕΡΓΗΣ: «Ανησυχούμε γιατί το διάταγμα δεν απαγορεύει ρητώς τη χρήση θαλασσινού νερού στο κωπηλατοδρόμιο. Αν δεν προλάβουμε τα έργα, θα πάρουμε αλμυρό νερό, αλλοιώνοντας τη σύσταση του βιοτόπου».

Η. ΕΥΘΥΜΙΟΠΟΥΛΟΣ: «Εγώ λέω να ξεφύγουμε επιτέλους από τη μιζέρια και την αυτομαστίγωση. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες είναι η ευκαιρία για να φτιάξουμε ένα υψηλής ποιότητας περιβάλλον σε μια περιοχή που σήμερα καταστρέφεται».

*Εκτός από το περιβαλλοντικό, υπάρχει το αρχαιολογικό και ιστορικό κομμάτι στο πρόβλημα. Για παράδειγμα, στο Bατερλώ αναδείχθηκε ο χώρος για την ιστορικότητά του. Yπάρχει ένας λιτός τύμβος σε μια διαμορφωμένη με πράσινο περιοχή. Kάτι ανάλογο και στο Mαραθώνα;

Λ. ΚΟΛΩΝΑΣ: «Ολος ο Μαραθώνας είναι μια ιστορική περιοχή, όπως όλη η Ελλάδα είναι ένας αρχαιολογικός χώρος. Υπάρχει ένας νόμος από το 1932, ο οποίος λειτουργεί και προστατεύει -πιστεύω πάρα πολύ καλά μέχρι τώρα- την περιοχή του Σχινιά.

Με βάση αυτό το νόμο, εμείς προστατεύουμε τις ορατές αρχαιότητες, όπου υπάρχουν. Στο Μαραθώνα, από το 1963 έως το 1995, έχει γίνει σειρά κηρύξεων σημαντικών αρχαιολογικών θέσεων.

Ερχόμαστε τώρα στο κωπηλατοδρόμιο. Για να γνωμοδοτήσουμε ή να εισηγηθούμε για ένα έργο που γίνεται, θα πρέπει η θέση να είναι ιστορική ή αρχαιολογική, υπό την στενή ή την ευρεία έννοια του όρου. Η συγκεκριμένη θέση δεν έχει θεσμοθετηθεί ως αρχαιολογικός χώρος».

*Δεν θεωρείτε τη θέση αυτή μείζονος σημασίας;

Λ. ΚΟΛΩΝΑΣ: «Μέχρι στιγμής δεν έχει ανακαλυφθεί εμφανής αρχαιολογικός πλούτος. Μάλιστα ένα κομμάτι του χώρου που θα γίνει το κωπηλατοδρόμιο είναι σήμερα διάδρομος προσγείωσης».

*Τι θα γίνει όμως αν βρεθούν αρχαία;

Λ. ΚΟΛΩΝΑΣ: «Διακόπτονται τα έργα, γίνεται η έρευνα, παραπέμπεται η υπόθεση στο Αρχαιολογικό Συμβούλιο, το οποίο ως αρμόδιο όργανο του υπουργείου Πολιτισμού, γνωμοδοτεί για την τύχη των αρχαίων».

*Θα έχουμε όμως το περιθώριο να σταματήσουμε τα έργα για ανασκαφές; Ή κάτω από την πίεση των Aγώνων θα αγνοήσουμε τα αρχαιολογικά ευρήματα;

Μ. ΑΠΕΡΓΗΣ: «Εγώ θέλω να προσθέσω κάτι με την ιδιότητα του ιστορικού της αρχαιότητας. Οι αρχαιολόγοι δεν μπορούν να μας πουν αρκετά πράγματα για τις μάχες εκείνη την εποχή. Εάν λαμβάναμε υπόψη μόνον τις αρχαιολογικές πηγές, δεν θα είχαμε βρει ίχνος περσικού πλοίου στην περιοχή. Θα συμπεραίναμε δηλαδή ότι οι Πέρσες δεν ήρθαν διά θαλάσσης κι αφού δεν έχουμε βρει ούτε ένα σανδάλι, άρα ήρθαν ξυπόλητοι! Θέλω να πω ότι η περιοχή έχει μια ιστορικότητα, ανεξάρτητα αν βρέθηκαν ή θα βρεθούν αρχαία. Εχουμε τους ιστορικούς, που όλοι έγραψαν για τη μάχη και την απόβαση των Περσών στο Σχινιά».

Η. ΕΥΘΥΜΙΟΠΟΥΛΟΣ: «Μακάρι να βρεθούν αρχαία. Το μετρό δεν σταμάτησε επειδή βρέθηκαν αρχαιότητες. Ισα ίσα τις ανέδειξε και τις ενέταξε μέσα στο έργο. Αυτή είναι η σύγχρονη αντίληψη».

Γ. ΣΤΑΪΝΧΑΟΥΕΡ: «Το έργο αρχικώς είχε τοποθετηθεί αλλού...».

Μ. ΑΠΕΡΓΗΣ: «Ο κ. Σταϊνχάουερ έχει δύο ιδιότητες, και του αρχαιολόγου και του ιστορικού. Σε ένα έγγραφό του, του 1997, το οποίο ερμηνεύω, ζητεί να επιλεγεί άλλη θέση για το έργο, σε περιοχή εκτός Αττικής, όπως π.χ. στην Αυλίδα. Ακόμη έλεγε ότι μπορούσε να γίνει και στο μικρό κολπίσκο μεταξύ Αγίας Μαρίνας και Δρακονέρας, όπου δεν πληγώνεται ο υγρότοπος και ο ιστορικός χώρος της μάχης του Μαραθώνα».

Γ. ΣΤΑΪΝΧΑΟΥΕΡ: «Ανεξάρτητα από αυτό, έχω την άποψη ότι η μάχη δεν έφτασε στον επίμαχο χώρο. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο και τον Παυσανία, η θάλασσα είναι αδύνατο να βρίσκεται στη γραμμή που βλέπουμε σήμερα. Ηταν πιο μέσα. Σε αυτό το σημείο έμπαινε μέσα ώς τη Μεσοσπορίτισσα και αυτό που λέμε σήμερα Σχοινιάς και πευκοδάσος δεν υπήρχε. Ηταν θάλασσα. Η περιοχή σχηματίστηκε από τις συνεχείς προσχώσεις από τα νερά που κατέβαζε ο Χάραδρος».

*Υπάρχει δηλαδή ανακρίβεια στα στοιχεία του εγγράφου σας που επικαλείται ο κ. Απέργης;

Γ. ΣΤΑΪΝΧΑΟΥΕΡ: «Τότε ήθελα να αποτρέψω αυτό το ενδεχόμενο με κάθε δύναμη, ακριβώς για να διατηρηθεί η ιδέα του Μαραθώνα. Στη συνέχεια διαμορφώθηκε μια νέα κατάσταση που απέτρεπε κάθε άλλη λύση. Τα αρμόδια υπουργεία απέρριψαν τις θέσεις Αγία Μαρίνα και Αυλίδα, επειδή δεν κάλυπταν τις προδιαγραφές για τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Την Υλίκη δεν την είχαμε προτείνει.

Μετά ήρθε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων η σημερινή εικόνα του Σχινιά. Ολα αυτά έπαιξαν ρόλο. Πρέπει να πω ότι στη συνέχεια έγιναν σημαντικές τροποποιήσεις για καλύτερη προσαρμογή των έργων στο τοπίο».

Λ. ΚΟΛΩΝΑΣ: «Θέλω να ξεκαθαρίσω κάτι για τα αρχαιολογικά. Το θέμα εξαρτάται και από την κατάσταση των αρχαίων που θα βρεθούν. Η Aρχαιολογική Yπηρεσία ακολουθεί την ίδια διαδικασία σε όλα τα έργα που εκτελούνται. Και θέλω να καταθέσω ότι οι εργασίες διαμόρφωσης του χώρου ξεκίνησαν χωρίς να ενημερωθούμε και η υπηρεσία μας παρενέβη και τις διέκοψε».

*Ναι, αλλά αν βρεθούν αρχαία μπορεί ο υπουργός να παρακάμψει το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο στο όνομα του δημόσιου συμφέροντος...

Λ. ΚΟΛΩΝΑΣ: «Και πώς θα παρακαμφθεί; »

*Γιατί αν και το ΚΑΣ έχει βαρύνοντα λόγο, εδώ και πολλά χρόνια έχει μόνο γνωμοδοτικό ρόλο...

Λ. ΚΟΛΩΝΑΣ: «Τότε αφού ο υπουργός Πολιτισμού έχει αυτή την ευχέρια, θα αναλάβει και την ευθύνη των πράξεών του. (σ.σ. εννοεί, αν και όταν αποκαλυφθούν μεγάλης σημασίας αρχαιολογικοί θησαυροί).

Πάντως, από το χάρτη που έχουμε, βλέπουμε ότι πυκνότητα των αρχαίων βρίσκεται πιο μακρυά από το χώρο που το υπουργείο ΠΕΧΩΔΕ έχει χαρακτηρίσει ως εθνικό πάρκο. Μεταξύ του κωπηλατοδρομίου και της Μεσοσπορίτισσας, όπου έχουμε αρχαιολογικές ενδείξεις, η απόσταση είναι 1, 5 χλμ.».

Γ. ΣΤΑΪΝΧΑΟΥΕΡ: «Και από τον Τύμβο ως το αεροδρόμιο είναι 4 χλμ.».

Μ. ΑΠΕΡΓΗΣ: «Ο Παυσανίας λέει ότι στον υγρότοπο έγινε η δεύτερη σύρραξη, όπου σκοτώθηκαν οι περισσότεροι Πέρσες».

Λ. ΚΟΛΩΝΑΣ: «Με το σκεπτικό αυτό, όλες οι περιοχές της χώρας μας έχουν μια ιστορική αξία. Είμαι υπέρ της ιστορικότητας, αλλά από τις μελέτες φαίνεται ότι ένα μεγάλο τμήμα του κωπηλατοδρομίου αποξηλώνει μέρος του διάδρομου προσγείωσης και αλλάζει την άσχημη κατάσταση».

Μ. ΑΠΕΡΓΗΣ: «Δεν είναι μόνον περιβαλλοντικό το θέμα. Γι' αυτό η Ακαδημία Αθηνών, η Αρχαιολογική Εταιρεία, προσωπικότητες, άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών, στην Ελλάδα και το εξωτερικό, διαμαρτυρήθηκαν με επιστολές προς τον πρωθυπουργό. Γιατί ασχέτως με το πού έγινε λεπτομερώς η μάχη, ο τόπος του Μαραθώνα είναι κατ' εμέ ιστορικός.

Ας πάει το έργο στη λίμνη των Ιωαννίνων, που είναι έτοιμη δουλειά και τα χρήματα που θα κερδηθούν να διατεθούν στο Μαραθώνα για να αναπτυχθεί εθνικό-πολιτιστικό πάρκο, επίκεντρο της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας. Για το κωπηλατοδρόμιο στο Σχινιά θέλουμε 29 δισ. δραχμές, συν άλλα 8 δισ. για να μεταφέρουμε νερό από το Μαρθώνα, συν άλλα 3 δισ. για να φύγουν οι κεραίες του Πολεμικού Nαυτικού. Μιλάμε για ένα μεγάλο ποσό».

Η. ΕΥΘΥΜΙΟΠΟΥΛΟΣ: «Ουδείς σε αυτό τον τόπο πρέπει να μονοπωλεί την αλήθεια, την επιστημονικότητα και την ευαισθησία. Επειδή αντιδρούν 2-3 οργανώσεις, δεν σημαίνει ότι το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας, τα πολιτικά κόμματα, οι άλλες οικολογικές οργανώσεις και οι επιστήμονες θα πρέπει να συνταχθούν με αυτή την απόψη».

*Ποιες είναι οι οργανώσεις που δεν αντιδρούν;

Η. ΕΥΘΥΜΙΟΠΟΥΛΟΣ: «Εχω να αναφέρω τη Greenpeace. Οταν ήμουν διευθυντής, είχε εκφράσει την υποστήριξή της στο έργο. Αναφέρω επίσης τον πρόεδρο της Ελληνικής Εταιρείας Προστασίας της Φύσης, ο οποίος διαφωνεί με την άποψη του γενικού γραμματέα κ. Απέργη».

Μ. ΑΠΕΡΓΗΣ: «Ο πρόεδρος συμφωνεί με τις απόψεις μας σε κάθε Δ.Σ. που έχουμε κάνει. Επίσης οκτώ μεγάλες οργανώσεις εθνικής εμβέλειας έχουν εκφράσει εγγράφως στο υπουργείο ΠΕΧΩΔΕ την αντίθεσή τους για το έργο, που γίνεται υπό το μανδύα ενός εθνικού πάρκου».

Η. ΕΥΘΥΜΙΟΠΟΥΛΟΣ: «Το Συμβούλιο της Επικρατείας, μετά μια εις βάθος διερεύνηση του φακέλου, έχει αποφανθεί για το έργο και ότι η μετά-ολυμπιακή χρήση του είναι απολύτως συμβατή με το χαρακτήρα του βιοτόπου. Δεν μπορούμε να χρησιμοποιούμε το ΣτΕ όποτε μας βολεύει και όποτε δεν μας βολεύει να το πετάμε στον κάλαθο των αχρήστων.

Τη χωροθέτηση δεν την έκανε κάποιο υπουργείο. Εγιναν μελέτες από το Πολυτεχνείο και τα Πανεπιστήμια Αθηνών και Θράκης.

Με τα σχέδια που προτείνονται φεύγουν οι αμερικανικές βάσεις, όπου υπάρχουν υποψίες ότι κρύβουν τοξικά υλικά. Αλλάζει η φυσιογνωμία της κατεστραμμένης περιοχής και παράλληλα δημιουργείται ένα νέο υδρολογικό καθεστώς, το οποίο θα βοηθήσει στην ισορροπία του πευκοδάσους που σήμερα πεθαίνει».

*Ωραία όλα αυτά. Αν όμως εντοπιστούν αξιόλογα αρχαιολογικά ευρήματα που δεν μπορεί να «θαφτούν», υπάρχει από την πλευρά του υπουργείου ΠΕΧΩΔΕ εναλλακτική λύση;

Η. ΕΥΘΥΜΙΟΠΟYΛΟΣ: «Ισχύει ό,τι ισχύει για οποιοδήποτε δημόσιο έργο. Αν υπάρξουν τέτοια προβλήματα, ενδεχομένως θα έχουμε άλλη λύση».

Δ. ΚΑΡΑΒΕΛΛΑΣ: «Εμείς, επί 2, 5 χρόνια κρατήσαμε χαμηλούς τόνους. Διεθνοποιήσαμε το θέμα από τη στιγμή που δεν υπήρξε κυβερνητική ανταπόκριση και στη συνέχεια προχωρήσαμε σε καταγγελία προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Μια απόφαση υπέρ ημών, που αναμένουμε, θα υποχρεώσει το ΥΠΕΧΩΔΕ να δει τα πράγματα διαφορετικά. Δηλώνουμε ότι θα συνεχίσουμε να προωθούμε τις εναλλακτικές λύσεις και ότι θα συνεργαστούμε με το "2004" και τα συναρμόδια υπουργεία με την προϋπόθεση ότι όντως θα αναβαθμιστεί η περιοχή».

Μ. ΑΠΕΡΓΗΣ: «Κλείνοντας να πω ότι ουδείς εγγυάται πως ο φορέας διαχείρισης δεν θα προχωρήσει μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες σε αυθαιρεσίες, επινοικιάζοντας τα κτίσματα ή κάποιους χώρους για χρήσεις που θα υποβαθμίσουν την περιοχή».