NIKAIA AΠΟΣTΟΛH: ΓIΩPΓΟΣ KAPEΛIAΣ

Η σύνοδος κορυφής της Νίκαιας έδειξε, για άλλη μια φορά, ότι ο δρόμος της Ευρωπαϊκής Ενωσης προς την πολιτική ενοποίηση θα είναι βασανιστικά αργός.

Tα σημερινά 15 κράτη-μέλη της και τα αυριανά 20 ή 27 έχουν αντιτιθέμενα εθνικά συμφέροντα τα οποία προτάσσουν. Γι' αυτό η προσπάθεια αποτίμησης αυτής της συνόδου πρέπει να λάβει υπόψη της πολλές πλευρές και τα συμπεράσματα που εξάγονται δεν είναι μονοσήμαντα.

Συμπέρασμα πρώτο: Στην αυριανή Ευρώπη (του 2004 η του 2007) των 20 ή 27 μελών, οι αποφάσεις δεν θα λαμβάνονται με τον τρόπο που λαμβάνονταν μέχρι τώρα στην Ευρώπη των «15». Η αρχή της ομοφωνίας υποχωρεί σημαντικά και καθιερώνεται ειδική πλειοψηφία, με στόχο να μην οδηγηθεί η Ενωση σε «παραλυσία». Αυτό εξ αντικειμένου ευνοεί τις μεγάλες χώρες, οι οποίες και περισσότερες ψήφους διαθέτουν και ευκολότερα μπορεί να συνάψουν συμμαχίες με όσες μικρές τους χρειάζονται για να πετυχαίνουν την απαραίτητη κάθε φορά πλειοψηφία.

Συμπέρασμα δεύτερο: Παρ' όλα αυτά ο κανόνας της ομοφωνίας διατηρείται σε αρκετές ακόμη περιπτώσεις, στις οποίες κάθε χώρα η ομάδα χωρών θεωρούν ότι πρέπει να προστατευτούν ιδιαίτερα εθνικά τους συμφέροντα. Αυτό το γεγονός εξ αντικειμένου δεν βοηθάει την Ευρώπη να προχωρήσει προς την ομοσπονδιοποίηση. Ταυτόχρονα, όμως, παρέχει μια δυνατότητα εξασφάλισης κυρίως των μικρότερων χωρών.

Συμπέρασμα τρίτο: Η θεσμοθέτηση δύο κριτηρίων για τη λήψη των αποφάσεων (πλειοψηφία κρατών-μελών και, εμμέσως, πλειοψηφία του συνολικού πληθυσμού) οδηγεί ασφαλώς σε μια πιο αντιπροσωπευτική Ευρώπη. Ομως, δεν ενισχύθηκαν οι αρμοδιότητες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, κάτι που θα έκανε μεγαλύτερη αυτήν την αντιπροσωπευτικότητα.

Συμπέρασμα τέταρτο: Το ευρωπαϊκό «διευθυντήριο» παραμένει ισχυρό, αν και διχάζονται οι εκτιμήσεις για το αν τώρα έγινε ισχυρότερο. Το βέβαιο είναι ότι πολιτικά βγαίνει κερδισμένη κυρίως η Γερμανία, λόγω της επιρροής που διαθέτει σε χώρες της κεντρικής Ευρώπης, οι οποίες στο μέλλον θα γίνουν μέλη της Eνωσης.

H λήψη αποφάσεων

Στη σύνοδο της Νίκαιας συμφωνήθηκε ο ακόλουθος τρόπος λήψης των αποφάσεων που θα ισχύσει από το 2005:

- Επί προτάσεων που θα κάνει η Ευρωπαϊκη Επιτροπή θα απαιτούνται 255 ψήφοι (σε σύνολο 345) και απλή πλειοψηφία των χωρών-μελών (δηλαδή 14 χώρες, όταν η Ενωση θα έχει 27 μέλη). Ο κ. Σημίτης δήλωσε ότι αυτή ήταν και θέση της Ελλάδας.

- Στις άλλες περιπτώσεις θα απαιτούνται 255 ψήφοι και τα δυο τρία των χωρών-μελών, δηλαδή 18.

- Επιπλέον, μια χώρα θα μπορεί να ζητήσει να ελεγχθεί αν η πλειοψηφία με την οποία ελήφθη μια απόφαση αντιπροσωπεύει το 62% του συνολικού πληθυσμού της Eνωσης.

Από τις ρυθμίσεις αυτές προκύπτει το συμπέρασμα ότι μια μειοψηφία 91 ψήφων (και 39% του συνολικού πληθυσμού) θα έχει τη δυνατότητα να μπλοκάρει οποιαδήποτε απόφαση. Τέτοια πλειοψηφία συγκεντρώνουν τρεις μεγάλες χώρες και μια μικρή, γεγονός που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι σε μια Ευρώπη των 27 μελών, τέσσερα μέλη θα μπορούν να μπλοκάρουν μια απόφαση των 23.

Πάντως, προβάλλεται και η αντίθετη άποψη: Σήμερα αυτή η μειοψηφία που μπορεί να μπλοκάρει αποφάσεις είναι τρεις μεγάλες χώρες ή δυο μεγάλες και μια μικρή. Με την προχθεσινή ρύθμιση οι χώρες που απαιτείται να συμπράξουν γίνονται τέσσερις. Επί πλέον, οι υποστηρικτές της άποψης ότι οι μεγάλες χώρες δεν ενισχύθηκαν πρακτικά όσο φαίνεται, επικαλούνται και το εξής παράδειγμα: Στη σημερινή Ευρώπη των 15 οι πέντε μεγάλες χώρες (Γερμανία, Αγγλία, Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία) είχαν 48 ψήφους, δηλαδή ποσοστό 55% του συνόλου. Στην Ευρώπη των 27 οι έξι μεγάλες χώρες (προστίθεται η Πολωνία) θα έχουν 170 ψήφους, αλλά μικρότερο ποσοστό (49% του συνόλου).

Tα παζάρια

Aν εξαιρέσουμε τη χρονική διάρκειά της (τέσσερα γεμάτα εικοσιτετράωρα), η σύνοδος κορυφής της Nίκαιας δεν διέφερε από τις άλλες που έχουν προηγηθεί. Eίχε και παζάρια και μπλόφες και σασπένς και «πόλεμο» μικρών-μεγάλων και ξενύχτια.

H στάση των μεγάλων χωρών ήταν από την αρχή σαφής: Mπορεί στην (σημερινή) Eυρώπη των «15» να αποφασίζαμε σε πολλά με ομοφωνία, αλλά στην Eυρώπη των 20 (αύριο) και των 27 (μεθαύριο) θα έχουμε εμείς το «πάνω χέρι». H στάση των μικρών θύμιζε κάπως το σύνθημα... «δεν υποχωρούμε, αν δεν δικαιωθούμε».

Tι έγινε, τελικά; Eξαρτάται από ποια σκοπιά το βλέπει κανείς. Tο πρώτο (η κυριαρχία των μεγάλων στα μεγάλα) είναι γεγονός. Tο δεύτερο (η «δικαίωση» των μικροτέρων στα μικρότερα) ήρθε. Ομως, για κάποιες από τις μικρές χώρες το να έχουν τον επίτροπό τους ή να χάσουν λίγους από τους ευρωβουλευτές τους μπορεί να ακούγεται πολύ καλύτερα.

Eτσι, άρχισε ένα τετραήμερο παζάρι, στο οποίο ο καθένας ζητούσε ό,τι ήθελε κι αν έπαιρνε έδινε κάτι άλλο. Οι μεγάλοι ήθελαν πολλές ψήφους για ν' αποφασίζουν. Kι έδιναν στους μικρότερους π.χ. κάποιες παραπάνω έδρες στο Eυρωκοινοβούλιο. 'H δεν έθιγαν το «βέτο» τους σε κάποια ευαίσθητα γι' αυτούς θέματα.

Aντίστροφα, οι μικρότεροι στην αρχή έφτιαξαν ένα μπλοκ για ν' αποτρέψουν την κυριαρχία των μεγάλων, αλλά στην πορεία αυτό άρχισε να φυλλορροεί. Aπό τους 8-9 περάσαμε στους 4-5 και καταλήξαμε στον εξής έναν, το Bέλγιο. Που κι αυτό στο τέλος συμφώνησε.

Ο πρωθυπουργός K. Σημίτης το εξήγησε κάπως έτσι: Στην αρχή όλοι οι «μικροί» ήταν στην ίδια γραμμή. Στην πορεία άλλαξαν. Tι να κάναμε εμείς; Kοιτάξαμε να πάρουμε κάτι παραπάνω και συμφωνήσαμε.

Γιατί έγινε αυτό; Mια απλή εξήγηση, πολύ εύλογη, είναι η εξής: Ολες οι αποφάσεις που ελήφθησαν στη Nίκαια θ' αρχίσουν να εφαρμόζονται από το 2004 (για τη νέα σύνθεση της Eυρωβουλής) και από το 2005 για τη νέα σύνθεση της Eυρωπαϊκής Eπιτροπής και για το νέο τρόπο λήψης των αποφάσεων. Eίναι, λοιπόν, μελλοντικές.

Οι ηγέτες των μεσαίων και μικρών χωρών, λοιπόν, προτίμησαν να πάρουν κάτι που γίνεται ευκολότερα κατανοητό από τους λαούς τους (αριθμός ευρωβουλευτών, ομοφωνία σε ευαίσθητα θέματα κ.ά.), παρά να επιμείνουν ώς το τέλος να αποτρέψουν την κυριαρχία των μεγάλων χωρών.

Kάμφθηκαν

Από το βράδυ της Κυριακής οι προσπάθειες της γαλλικής προεδρίας είχαν επικεντρωθεί στο να πείσουν την ομάδα των μικρών κρατών (Βέλγιο, Σουηδία, Πορτογαλία, Αυστρία και Ελλάδα) να άρουν τις αντιρρήσεις τους στο νέο τρόπο στάθμισης των ψήφων που επιδίωκαν οι μεγάλες χώρες. Μάλιστα, ο πρόεδρος Σιράκ «ξεμονάχιασε» τον Πορτογάλο πρωθυπουργό Αντόνιο Γκουτιέρες σε μια προσπάθεια να τον πείσει να βάλει νερό στο κρασί του. Και δεν άργησε να το καταφέρει.

Αν και η προετοιμασία που είχαν κάνει οι Γάλλοι δεν ήταν καλή (απόδειξη ότι οι προτάσεις που έφερναν στο τραπέζι της Νίκαιας απορρίπτονταν σχεδόν αμέσως από τις μικρές χώρες), στο τέλος αποδείχτηκαν αρκετά ευέλικτοι. Ικανοποιώντας διάφορα αιτήματα των μικρότερων χωρών, έκαμψαν τις αντιστάσεις τους. Ετσι, το επίμονο «όχι» του Βελγίου, που διατηρήθηκε ώς τις πρώτες πρωινές ώρες της Δευτέρας, κάμφθηκε φυσιολογικά.

Σ' αυτό το τετραήμερο «παζάρι» η Ελλάδα έπαιξε, όπως κάθε φορά, επιχειρώντας να εξασφαλίσει ρυθμίσεις ικανοποιητικές για τα αμιγώς εθνικά της συμφέροντα, όπως έκαναν άλλωστε όλες οι χώρες και κυρίως οι μικρότερες, με τις οποίες σχημάτισε ένα «μπλοκ».

Χαρακτηριστικό είναι ότι ο πρωθυπουργός επέμεινε πολύ στο θέμα των ευρωβουλευτών. Η πρόταση της γαλλικής προεδρίας έδινε στην Ελλάδα 20 έδρες στο Ευρωκοινοβούλιο (25 σήμερα) από το 2004, όταν θα ενταχθούν και νέες χώρες στην Ενωση. «Δεν το δέχομαι» είπε ο κ. Σημίτης, γνωρίζοντας ότι και άλλες χώρες του ίδιου μεγέθους είχαν το ίδιο αίτημα.

Ο προεδρεύων πρόεδρος Σιράκ ρώτησε τότε: «Δηλαδή, θα βάλετε βέτο;» Η καταφατική απάντηση του κ. Σημίτη έφερε στο τραπέζι νέα πρόταση που ικανοποιούσε και την Ελλάδα (οι έδρες της έγιναν 22) και το «βέτο» δεν ασκήθηκε ποτέ.

Η ελληνική κυβέρνηση εμφανίζεται ικανοποιημένη για ορισμένες αποφάσεις της Νίκαιας σε ό,τι αφορά τα θέματα στενού εθνικού συμφέροντος.

«Πολύ μικροί ηγέτες για μεγάλα οράματα»

«Μπορεί η Ελλάδα να βγαίνει εθνικά κερδισμένη από το συμβιβασμό της Νίκαιας, αφού πέρασε τις θέσεις της σε μία σειρά ζητήματα -ομοφωνία στις αποφάσεις για τα Διαρθρωτικά Ταμεία και τη χρηματοδότηση τρίτων χωρών, ίδιοι κανόνες στα ναυτιλιακά, διπλή πλειοψηφία στο Συμβούλιο, θέματα ασφάλειας και άμυνας κλπ.- ωστόσο, το όλο το θέμα της δημοκρατικής ολοκλήρωσης της Ευρώπης και της ομοσπονδιακής της προοπτικής παραπέμφθηκε στις καλένδες.

Το δημοκρατικό έλλειμμα παραμένει, οι προτάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αγνοήθηκαν και για μία ακόμη φορά, ερήμην των λαών της Ευρώπης, παίχτηκε το παιχνίδι της εξουσίας και των εθνικών εγωισμών, με δεκαπέντε διαφορετικές νίκες, αντί της νίκης της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Δυστυχώς, οι ηγέτες των μεγάλων χωρών -πρωτοστατούντος του Σιράκ- αποδείχτηκαν πολύ μικροί για μεγάλα οράματα.

Από εκεί και πέρα, στα θετικά της Συνόδου θα πρέπει να καταγραφούν οι αποφάσεις για την υιοθέτηση της Ευρωπαϊκής Κοινωνικής Ατζέντας, η οποία θέτει προτεραιότητες για συγκεκριμένες δράσεις που θα αναληφθούν κατά τα επόμενα πέντε χρόνια σε όλους τους τομείς της κοινωνικής πολιτικής, προκειμένου να εξισορροπηθεί η κοινωνική πρόοδος με τις οικονομικές επιδόσεις και να καταπολεμηθούν οι πάσης φύσεως διακρίσεις. Η δική μας Aννα Διαμαντοπούλου πρέπει να είναι πολύ ευχαριστημένη που πέρασε τη γραμμή της».

KΩΣΤΗΣ ΧΑΤΖΗΔΑΚΗΣ

«Δεν ταιριάζουν πανηγυρισμοί για ένα συμβιβασμό»

«Η συμφωνία της Νίκαιας ήταν ένας συμβιβασμός. Και όπως όλοι οι συμβιβασμοί, δεν προσφέρεται για πανηγυρισμούς. Είναι θετικό ότι καταλήξαμε σε ένα αποτέλεσμα που έγινε αποδεκτό και από του 15 ηγέτες αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο συμβιβασμός που επετεύχθη στηρίζεται σε παζάρια που κράτησαν ώς την τελευταία στιγμή και όχι σε αρχές και κανόνες.

Στο τελικό αποτέλεσμα περισσότερο λαμβάνονται υπόψη στενά εθνικές ή ευρωσκεπτικιστικές ανησυχίες, παρά η ανάγκη για μια Ευρώπη αποτελεσματική και ευέλικτη ιδίως μετά τη διεύρυνση.

Οι μεγάλες χώρες παραιτήθηκαν του δικαιώματος του δευτέρου επιτρόπου προκειμένου μελλοντικά να αποφευχθεί μια πολυμελής και αναποτελεσματική επιτροπή. Ομως αυτό το αντάλλαξαν με ενίσχυση της θέσης τους στο Συμβούλιο. Είναι χαρακτηριστικό ότι όσον αφορά τις ψήφους στο Συμβούλιο, η σχέση της Ελλάδας με τις μεγάλες χώρες ήταν 1:2. Από εδώ και στο εξής γίνεται 1:2,4. Επίσης τρεις μεγάλες χώρες μπορούσαν μέχρι σήμερα να είναι η αναστέλλουσα μειοψηφία. Από εδώ και πέρα αναστέλλουσα μειοψηφία μπορεί να είναι τρεις μεγάλες χώρες και μια μικρή. Με τη διαφορά ότι αυτό θα συμβαίνει σε μια Ευρώπη όχι 15 αλλά 27 κρατών. Αρα και με αυτό τον τρόπο ενισχύεται η θέση των μεγάλων χωρών στο Συμβούλιο.

Η προώθηση της ενισχυμένης συνεργασίας είναι μια εξέλιξη που μπορεί να αποβεί θετική καθώς στη διευρυμένη Ευρώπη θα υπάρχουν αρκετές χώρες που είτε δεν θα θέλουν, είτε δεν θα μπορούν να προχωρήσουν με τους ρυθμούς εκείνων που θα θελήσουν να αποτελέσουν την εμπροσθοφυλακή. Μεταξύ λοιπόν μιας Ευρώπης με δύο ταχύτητες και μιας Ευρώπης που θα είναι ακινητοποιημένη, προτιμώ την Ευρώπη με δύο ταχύτητες και θεωρώ ότι η Ελλάδα και πρέπει και μπορεί να είναι στην πρώτη ταχύτητα.

MIXAΛHΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΑΚΗΣ

«Οι εξελίξεις στον κόσμο δεν παραπέμπονται για αργότερα»

«Οι αποφάσεις της Νίκαιας δεν μπορούσαν παρά να είναι ένας συμβιβασμός ανάμεσα στις 15 χώρες - μέλη της Ενωσης μια και δεν έχει βρεθεί ο τρόπος για να επιβάλλεται χωρίς διαπραγμάτευση η άποψη και πρόταση του (όποιου) ενός! Αν κριθεί με τα όσα λέγονταν στην αρχή της Διακυβερνητικής Διάσκεψης τότε είναι μέτριος και είναι συζητήσιμο το αν θα πετύχει τους στόχους του που ήταν η διευκόλυνση της λήψης αποφάσεων και κατά συνέπεια της διεύρυνσης σε 27 μέλη: σημαντικότατοι τομείς παραμένουν στο έλεος του βέτο, σημαντικά ζητήματα παραπέμπονται στην ουσία για αργότερα.

Οσο για την ανακατανομή πόστων, ψήφων και εξουσιών, η κατάσταση παρά τα ευκόλως λεγόμενα δεν αλλάζει ιδιαίτερα: οι περίφημοι "τρεις" που θα έχουν το πάνω χέρι είναι σήμερα ...πέντε και μεθαύριο θα είναι έξι και θα πρέπει κάθε φορά τρεις από αυτούς να βρίσκουν λόγο και συμφέρον για να "μπλοκάρουν" αποφάσεις, πράγμα που σπανιότατα έχει συμβεί απέναντι στους υπόλοιπους. Αν πάλι κριθεί ο συμβιβασμός με τα γενικότερα κριτήρια που αφορούν τους πολίτες και επομένως και τις χώρες τους στην προοπτική ενός κόσμου που παγκοσμιοποιείται και αλλάζει ραγδαία, τότε ο συμβιβασμός είναι ελαφρά άσχετος: το αν θα έχει νομική δεσμευτικότητα ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων που εγκρίθηκε παραπέμπεται για αργότερα ενώ το κεφαλαιώδες ζήτημα της πολιτικής ενοποίησης της Ευρώπης και της μεθόδου (συντακτικά βέβαια) που θα την προχωρήσει μαζί με τους πολίτες, την κοινωνία των πολιτών, τα εθνικά και τα ευρωπαϊκά κοινοβούλια, όλα αυτά παραμερίζονται και επίσης εν μέρει παραπέμπονται γι' αργότερα. Ετσι προχωράει παραδοσιακά η ευρωπαϊκή ενοποίηση αλλά το πρόβλημα είναι αν θα προλάβει τις εξελίξεις στον κόσμο που αυτές δεν έχουν καθόλου παραπεμφθεί για αργότερα.

Οσο για την Ελλάδα, η σημερινή θέση της δεν επιδεινώνεται σε σχέση με την παλαιότερη. Αν και κρατάει ένα βέτο για τα της ναυτιλίας, το ερώτημα είναι γιατί άραγε; Για να μην επιβληθούν τα διπλά κύτη ασφαλείας στα ευρωπαϊκά και επομένως και στα ελληνικά δεξαμενόπλοια; Και βέβαια, τα περί ενοποίησης και ομοσπονδίας μάλλον δεν τα είπε και πολύ δυνατά, γιατί κανείς δεν τα άκουσε. Θα δούμε αργότερα...».

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΩΝΣΤΑΣ

«Ασκήσεις ομφαλοσκόπησης με απαισιόδοξα μηνύματα»

«Η Σύνοδος της Νίκαιας δεν μπορεί να χαρακτηριστεί μεγάλος σταθμός στην πορεία της Ευρωπαϊκής Ενοποίησης. Σε αντίθεση με το Μάαστριχτ όπου οι διεθνείς εξελίξεις ευνόησαν τις σημαντικές αποφάσεις, στη Νίκαια οι ρωγμές στην εικόνα μιας βορειοατλαντικής υπερδύναμης χωρίς πρόεδρο δεν ώθησαν την Ευρώπη στην κατοχύρωση μιας καλύτερης διεθνούς ισορροπίας. Εδειξε αδύναμη να εκτιμήσει ποιο πρέπει να είναι το επόμενο, μετά την ΟΝΕ, βήμα αφού η ίδια η ιδέα της "Ευρώπης των 27" δεν προκαλεί ενθουσιασμό ενώ οι αντιδράσεις των Ατλαντιστών καθιστούν επισφαλή την προοπτική της κοινής άμυνας.

Οταν, λοιπόν, η ευρωπαϊκή κοινή γνώμη έστρεψε την προσοχή της στη Νίκαια, είδε την ηγεσία της να επιδίδεται σε ασκήσεις ομφαλοσκόπησης. Το μεγάλο ζήτημα δεν ήταν οι νέες κοινές πολιτικές αλλά ο επιμερισμός της ισχύος κάθε κράτους-μέλους στη λήψη των αποφάσεων. Για τους τέσσερις μεγάλους η απώλεια του δεύτερου επιτρόπου αντισταθμίστηκε με, ούτε λίγο ούτε πολύ, τον τριπλασιασμό της ισχύος της ψήφου τους ενώ στους μικρομεσαίους δόθηκε ως "φιλοδώρημα" ο περιορισμός των απωλειών ισχύος της δικής τους ψήφου και του αριθμού των ευρωβουλευτών τους. Το δημοκρατικό έλλειμμα της Ευρωπαϊκής Ενωσης δεν μειώθηκε, στην ουσία μεγάλωσε.

Τι μηνύματα στέλνει η πανηγυρική έκφραση εθνοκεντρισμού στους πολίτες της Ευρώπης - εργαζόμενους και ανέργους, συνταξιούχους, επιχειρηματίες, επενδυτές; Ασφαλώς όχι αισιόδοξα. Και ασφαλώς προβληματίζει και τα υπό ένταξη μέλη που θα αναρωτιούνται ποιες οι δυνατότητες λήψης σημαντικών αποφάσεων και ποιες οι μελλοντικές προοπτικές αυτού του περίπλοκου οικοδομήματος.

Οσο δε για τους φίλους μας τους Τούρκους, δεν είναι αφελείς να πιστέψουν ότι η μέλλουσα και αβέβαιη ένταξή τους σε μια τέτοια Ευρώπη δικαιολογεί την απεμπόληση "κεκτημένων δικαιωμάτων" τους».

ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ ΓΙΑΛΟΥΡΙΔΗΣ

«Να δώσουμε τη μάχη για ένταξη της Κύπρου»

«H μαραθώνια σύσκεψη και η απόφαση μεταρρύθμισης ή μετεξέλιξης της Ευρωπαϊκής Ενωσης με τη νέα συνθήκη δεν αποτυπώνει καμία ταυτότητα και εικόνα για την Ευρώπη του 21ου αιώνα αφού δεν τόλμησε να προχωρήσει σε λήψη αποφάσεων που να αφορούν την πολιτική διάσταση και το πολιτικό επίπεδο της Ευρώπης (ενσωματικές λειτουργίες και διαδικασίες του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου, ανάλογη διαβάθμιση της Επιτροπής).

Η χθεσινή απόφαση ήταν ένα παίγνιο αριθμών και ποσοστώσεων που αποσκοπούσε και αφορούσε κυρίως την ανακατανομή ισχύος στη σημερινή δομή της Ενωσης με στόχο την ισχυροποίηση των μεγάλων εις βάρος των μικρών.

Νομίζω ότι η Ελλάδα κατάφερε να διατηρηθεί πάνω από το νερό με μικρές απώλειες, όπως είναι η μείωση της συμμετοχής μας στην ευρωβουλή, ούτε μπορούσε να αποφύγει την ουσιαστική κατάργηση του βέτο. Τώρα πρέπει, στο πλαίσιο της νέας συνθήκης, να δει ποιες στρατηγικές και τακτικές συμμαχίες θα κάνει για να μπορεί να διατηρείται στο παιχνίδι των πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών εξελίξεων της Ευρώπης. Σήμερα είναι πολύ πιο δύσκολη η θέση των μικρών απ' ό,τι στο παρελθόν.

Τέλος, σ' ό,τι αφορά τα εθνικά μας θέματα, η παρουσία του Κύπριου προέδρου στη Νίκαια ήταν σημαντική υπόθεση. Πρέπει να δοθεί μάχη για την ένταξη της Kυπριακής Δημοκρατίας ως κρατικής οντότητας στο σύνολό της με κατεχόμενο το ένα τρίτο της επικράτειάς της στην αμέσως επόμενη διεύρυνση που είναι το 2004».

ΠANAΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ

«Πρώτος λόγος στα συμφέροντα και όχι στην αλληλεγγύη»

«Με τη Διάσκεψη της Νίκαιας επιβεβαιώνεται η μετεξέλιξη του συστήματος από "κοινοτικό" σ' ένα χώρο όπου τα κριτήρια ισχύος γίνονται ολοένα και πιο σημαντικά. Καθιερώνεται και εντείνεται το μοντέλο πολλών ταχυτήτων στο πλαίσιο του οποίου ο θεμέλιος λίθος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, δηλαδή η κοινοτική αλληλεγγύη, αντικαθίσταται σταδιακά από την αρχή της αυτοβοήθειας που πρακτικά σημαίνει ότι τον πρώτο λόγο θα έχουν οι συναλλαγές συμφερόντων και όχι κατ' ανάγκη η αλληλεγγύη. Γι' αυτό το λόγο η Ελλάδα αποκόμισε μεν κάποια μικρά κέρδη, αλλά αυτά βρίσκονται πάντοτε υπό την αίρεση της εξ αντικειμένου και ομολογουμένης μετεξέλιξης της κοινότητας προς μια μορφή πολιτικού συστήματος όπου τα κριτήρια ισχύος -και λιγότερο του κοινοτισμού- διαδραματίζουν όλο και μεγαλύτερο ρόλο. Είναι χαρακτηριστικό πως οι σκληρές στάσεις και συμπεριφορές των μεγάλων δυνάμεων που ολοένα και περισσότερο ισχυροποιούν την θέση τους έναντι των μικρότερων κρατών, έκανε πολιτικούς, όπως τον πρωθυπουργό Κώστα Σημίτη, γνωστό για τις απόψεις του όσον αφορά τους υπερεθνικούς στόχους στην Ευρώπη, να μιλήσει για πιθανές μελλοντικές εντάσεις και προβλήματα λόγω της ολοένα μεγαλύτερης εισροής κριτηρίων ισχύος στην κοινοτική διαδικασία.

Παρ' όλ' αυτά, για την Ελλάδα, δεν πρέπει να υπάρχουν διλήμματα. Συντελείται ένα ιστορικό γίγνεσθαι σ' ένα ζωτικό γι' αυτήν χώρο και είναι προς το συμφέρον της να συμμετάσχει σ' όλα τα επίπεδα και σ' όλες τις συζητήσεις ή ενέργειες. Το μόνο πρόβλημα είναι αν δεν έχει ακόμη συνειδητοποιηθεί πως ο «κοινοτισμός» και οι υπερεθνικοί στόχοι έχουν από καιρό χάσει έδαφος και πως ο κοινοτικός χώρος, όπως οποιοσδήποτε άλλος διεθνής χώρος, γίνεται ολοένα και περισσότερο ανταγωνιστικός».