Ο σκοπός του Aρχιεπισκόπου

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΙΟΥΣΗ

Ποικίλες αντιδράσεις προκάλεσε στον πολιτικό κόσμο της χώρας η αρχηγική εμφάνιση του αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Χριστόδουλου στη Θεσσαλονίκη. Οι αιχμές που άφησε για τους τεχνοκράτες οι οποίοι, σύμφωνα με τον προκαθήμενο της ελλαδικής Εκκλησίας, «δεν εκφράζουν το λαό», διχάζουν την ελληνική κοινωνία. Οι δηλώσεις του ότι «οι νόμοι όταν ο λαός δεν θέλει δεν εφαρμόζονται και πέφτουν σε αχρησία», ουσιαστικά αντιστρατεύονται τη δημοκρατία και το πολίτευμά μας.

Οσο για τα συνθήματα που ακούστηκαν και τη βεβαιότητα για νίκη, όπως επαναλάμβανε επιμελώς ο Αρχιεπίσκοπος, καθώς επίσης και την έμμεση σύγκριση της συγκέντρωσης με αντίστοιχες πολιτικές, αυτά αποτελούν προάγγελο της εμπλοκής της ορθόδοξης Εκκλησίας στην πολιτική.

Αυτά τονίζουν στην «Ε» βουλευτές απ' όλα τα κόμματα, ενώ δεν λείπουν και οι φωνές εκείνων που μιλούν για «άγγιγμα ψυχής» και για «σαλπίσματα που θα πρέπει να έχουν αποδέκτες όλους μας».

Βασίλης Κοντογιαννόπουλος, βουλευτής ΠΑΣΟΚ «Προσπάθεια φανατισμού και διχασμού του λαού». «Με λύπησε και με στενοχώρησε η χθεσινή εικόνα της ηγεσίας της Εκκλησίας. Με την ομιλία αλλά και την τεχνολογία που χρησιμοποίησε δεν τέθηκε πάνω από κόμματα αλλά αντίκρυ στα κόμματα και απέναντι στην κυβέρνηση. Ο λόγος και η συμπεριφορά εγείρουν σοβαρά ερωτήματα. Είναι αυτός ο ρόλος της Εκκλησίας; Ενώ δήλωσε ο Αρχιεπίσκοπος ότι διοργάνωσε το συλλαλητήριο για να ενημερώσει και να ενώσει το λαό, στην πραγματικότητα επιχείρησε να τον παραπληροφορήσει, να τον φανατίσει και να τον διχάσει παρουσιάζοντας μια εικονική πραγματικότητα που τάχα απειλεί την ορθοδοξία. Ενώ είπε ότι δεν επιθυμεί να συγκυβερνήσει και αναγνωρίζει στο θέμα των ταυτοτήτων την αποκλειστική αρμοδιότητα της πολιτείας, δεν περιορίστηκε στη διατύπωση ενός αντίθετου λόγου, αλλά προχώρησε στη χρησιμοποίηση του λαού, για να υποχρεώσει την κυβέρνηση να αλλάξει μια απόφαση για την οποία έχει την αποκλειστική ευθύνη. Στην πραγματικότητα ανέδειξε το πραγματικό πρόβλημα που καλώς ή κακώς τέθηκε και είναι πλέον η διάκριση ρόλου ανάμεσα στην Εκκλησία και το κράτος. Θέση μου είναι ότι ο σεβασμός στη νομιμότητα και όχι ο λαϊκισμός (που είναι η εν ονόματι του λαού άρνηση του σεβασμού στο Σύνταγμα και τους νόμους) καθώς και ο σεβασμός στους διακριτούς ρόλους ανάμεσα στην Πολιτεία και την Εκκλησία και όχι η απόπειρα συγκυβέρνησης, συνιστούν το θεμέλιο για την ομαλή πορεία και την πρόοδο της χώρας, της Εκκλησια και ολόκληρης της κοινωνίας».

Στέφανος Μάνος, ανεξάρτητος βουλευτής συνεργαζόμενος με τη Νέα Δημοκρατία, πρόεδρος των Φιλελευθέρων «Mέρος της Iεραρχίας δεν σέβεται τους νόμους». «Εδώ και καιρό, ένα σημαντικό μέρος της Iεραρχίας, με πολιτικό και όχι πνευματικό λόγο, έχει προστεθεί στις δυνάμεις εκείνες που τάσσονται εναντίον της παγκοσμιοποίησης, της Ευρώπης, εναντίον του εκσυγχρονισμού της κοινωνίας μας. Το μέρος αυτό της Ιεραρχίας δείχνει να μη σέβεται τους νόμους και το Σύνταγμα. Διεκδικεί κοσμικό ρόλο. Η συγκέντρωση στη Θεσσαλονίκη έστειλε στη διεθνή κοινότητα ένα μήνυμα θρησκευτικού φανατισμού και εμπλοκής της ορθόδοξης Εκκλησίας στην πολιτική. Είναι μια αρνητική εξέλιξη. Οι ταυτότητες δεν είναι το πρόβλημα. Είναι η αφορμή για να ξαναέρθει στην επιφάνεια ένα παλαιό, κρίσιμο ερώτημα στρατηγικού προσανατολισμού της ελληνικής κοινωνίας: Θα πορευτούμε προς τη Δύση ή θα μείνουμε μικροί και απομονωμένοι στην Ανατολή; Σε αυτό το ερώτημα όλοι θα πρέπει να πάρουν θέση. Πολίτες, κόμματα και Eκκλησία. Ο ελληνικός λαός έχει πάρει θέση. Θα ξαναπάρει υπέρ της πορείας της χώρας μας προς την Ευρώπη. Θα είναι λάθος να χωρίσουμε τους Ελληνες σε σκοταδιστές και διαφωτιστές, γιατί έτσι όχι μόνο θα αδικήσουμε τους περισσότερους από τους ορθόδοξους, αλλά θα μετατρέψουμε μια μικρή μειοψηφία με μεσαιωνικές αντιλήψεις σε πλειοψηφία που μπορεί να εμποδίσει την πορεία της χώρας μας προς το μέλλον. Η πλειονότητα των Ελλήνων είναι έτοιμη να ακούσει τη φωνή της λογικής. Και να βάλει φραγμό σε εκείνο το μέρος της Ιεραρχίας που επιθυμεί να εμπλέξει την Εκκλησία σε παιχνίδια εξουσίας».

Παναγιώτης Ψωμιάδης, βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας «Mε κάλυψε πλήρως ο Xριστόδουλος». «Με κάλυψε πλήρως ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Χριστόδουλος, αν και σε ορισμένα σημεία υπήρχε δόση υπερβολής. Την είχε ανάγκη ο ελληνικός λαός, αφού άγγιξε τις ψυχές όλων ασχέτως κομματικής πεποιθήσεως. Τα τελευταία χρόνια κατόρθωσε το ΠΑΣΟK να υπνωτίσει και ν' απονευρώσει τον ελληνικό λαό. Αν κάποιοι ενοχλήθηκαν αυτοί πρέπει να αντιληφτούν ότι πιθανόν θα μπορούσε να αποφευχθεί η χθεσινή σύναξη μέσα από ειλικρινή διάλογο. Ο λαός έστειλε ένα μήνυμα. Ορθοδοξία και Ελληνισμός δεν ξεπουλιούνται. Οσο για τις θέσεις του Mακαριότατου, πιστεύω ότι δεν αφορούσαν όλους τους πολιτικούς. Είμαστε όλοι τεχνοκράτες και επαγγελματίες πολιτικοί. Είμαστε εκλεκτοί και εκλεγμένοι του ελληνικού λαού, ο οποίος μας κρίνει κάθε 4 χρόνια. Είναι γεγονός ότι ο τελικός αποδέκτης όλων των νόμων είναι ο κυρίαρχος ελληνικός λαός. Δυστυχώς θέματα σοβαρά και μεγάλα, όπως το Μακεδονικό, οι ταυτότητες, απαξιοί η κυβέρνηση να τα φέρει προς συζήτηση στη Βουλή, διότι γνωρίζει ότι θα τα καταψηφίσουν και οι κυβερνητικοί βουλευτές. Η Eκκλησία δεν έχει ανάγκη από πολιτικά δεκανίκια. Η χθεσινή συγκέντρωση ήταν ένα σάλπισμα του ελληνικού λαού και εν συνεχεία της Εκκλησίας με αποδέκτες όλους μας».

Φώτης Κουβέλης, κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΝ «Προσφέρει κακές υπηρεσίες ο Aρχιεπίσκος». «Με τα όσα είπε ο Αρχιεπίσκοπος αρνείται ουσιαστικά το δικαίωμα στην πολιτεία να ρυθμίζει ελεύθερα τη σχέση της με τους πολίτες. Οι επιλογές της Ιεραρχίας αποτελούν προσπάθεια επηρεασμού των αποφάσεων της πολιτικής ηγεσίας του τόπου, αλλά και της Βουλής που αποτελεί το κατ' εξοχήν αντιπροσωπευτικό όργανο της λαϊκής κυριαρχίας. Η άρνηση σεβασμού των νόμων και των θεσμών στο όνομα του απροσδιόριστου λαού αντιστρατεύεται τη δημοκρατία και το πολίτευμά μας. Είναι εν γνώση σκοταδιστικός λόγος αυτός που επιχειρεί να διακρίνει τους εν Eκκλησία πολίτες από εκείνους που αποδέχονται, όπως έχουν υποχρέωση, την ανεμπόδιστη λειτουργία των οργάνων της πολιτείας. Προσφέρει κακές υπηρεσίες στην κοινωνία ο Αρχιεπίσκοπος όταν επιχειρεί, εκμεταλλευόμενος το θρησκευτισμό του ελληνικού λαού, με συγκαλυμμένο πριν, όμως κατά τα άλλα πρόδηλο πολιτικό λόγο, να διχάσει την κοινωνία και να επιχειρεί να ετεροκαθορίσει τις αποφάσεις της συντεταγμένης πολιτικής εξουσίας της χωρας. Αποτελεί επίσης ύβρι η επιλογή του να διατυπώνει περιφρονητικό λόγο για τη διανόηση της χώρας και να αναγορεύσει ως υπέρτατο κριτή τον εαυτό του ως αρχηγού της Εκκλησίας».

Γεώργιος Αλέξανδρος Μαγκάκης «H ηγεσία του κλήρου σε τροχιά διεκδίκησης εξουσίας».

Ο καθηγητής υποστήριξε ότι η ηγεσία του κλήρου εισήλθε πλησίστια στην τροχιά της διεκδίκησης κοσμικής εξουσίας. «Η πολιτική ομιλία που εκφωνήθηκε στη λαοσύναξη της Θεσσαλονίκης κατά συνταγματικά ανεπίτρεπτο τρόπο δίνει προειδοποιητικό σήμα κινδύνου. Αυτή η προειδοποίηση στρέφεται κυρίως προς όλες τις πολιτικές δυνάμεις ανεξαιρέτως που καλούνται να εγκαταλείψουν μικροκομματικούς υπολογισμούς και να προστατεύσουν τη συνταγματική ομαλότητα και το λαό από παραπλανητικές απόπειρες της ηγεσίας του κλήρου».

ΣHMITHΣ: H κυβέρνηση έλαβε την απόφασή της. BAΣΩ: Kανείς δεν είναι υπεράνω των νόμων. ΠAΠANΔPEΟY: H Eκκλησία λειτουργεί ως κόμμα

Οι ταυτότητες έκλεισαν, δεν ανοίγει ο χωρισμός

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΡΕΛΙΑ

«Αδιαπραγμάτευτο» θεωρεί η κυβέρνηση το θέμα των ταυτοτήτων, αλλά ταυτόχρονα ρίχνει μια γέφυρα επικοινωνίας προς την Εκκλησία, διαβεβαιώνοντας ότι δεν πρόκειται να ανοίξει άλλα θέματα απ' αυτά που φοβάται η ηγεσία της. H χθεσινή μέρα χαρακτηρίστηκε από την «αντεπίθεση» πλήθους κυβερνητικών και κομματικών στελεχών, που επέκριναν τον αρχιεπίσκοπο καταλογίζοντάς του πολιτική σκοπιμότητα.

Στη χθεσινή πρωινή συνάντηση με τους στενούς συνεργάτες του ο πρωθυπουργός δεν έδωσε συνέχεια στο θέμα, αλλά η οδηγία του ήταν σαφής: «Η κυβέρνηση έλαβε την απόφασή της. Δεν συζητεί το θέμα των ταυτοτήτων, που είναι αποκλειστικά δικό της θέμα. Είναι ανοιχτή σε διάλογο με την Εκκλησία για θέματα σχέσεων των δύο πλευρών».

Λίγη ώρα αργότερα ο κυβερνητικός εκπρόσωπος αποσαφήνισε πλήρως την κυβερνητική θέση στο σύνολό της, που συνοψίζεται στα εξής σημεία:

1.Το θέμα των ταυτοτήτων δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης.

2. Υπάρχουν, όμως, προβλήματα που η Εκκλησία πρέπει να αντιμετωπίσει και αυτά έχουν σχέση με την απονομή της εκκλησιαστικής δικαιοσύνης, με την εκκλησιαστική εκπαίδευση, με τα έργα ανάπτυξης της Eκκλησίας (εννοεί, με κονδύλια ύψους πολλών δισεκατομμυρίων από το τρίτο ευρωπαϊκό πακέτο).

3. Η κυβέρνηση δεν έχει αντιμετωπίσει θέμα χωρισμού κράτους και Εκκλησίας. Τα άρθρα του Συντάγματος που αναφέρονται σε αυτό το θέμα δεν είναι στα υπό αναθεώρηση.

4. Η κυβέρνηση δεν προτίθεται να ανακινήσει άλλα θέματα που φοβίζουν την Εκκλησία, όπως είναι ο υποχρεωτικός πολιτικός γάμος, η αφαίρεση του σταυρού από τη σημαία κ.λπ. Ο κ. Ρέππας τα χαρακτήρισε όλα αυτά «σενάρια που στηρίζονται σε ισχυρή φαντασία» και εξέφρασε «απορία και προβληματισμό» για την προβολή τους. Kι επειδή για όλα αυτά μίλησε προχτές στη Θεσσαλονίκη ο ίδιος ο αρχιεπίσκοπος, η κυβέρνηση υποψιάζεται ότι το έκανε σκοπίμως και με μοναδικό σκοπό να φανατίσει το ακροατήριό του. «Ολα αυτά δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Και η σκοπιμότητα είναι προφανής. Kαι αυτή η σκοπιμότητα, όπως εκδηλώθηκε και στη Θεσσαλονίκη, δεν είναι άλλη από τη διεκδίκηση ενός ρόλου που είναι ξένος προς την παράδοση και το ουσιαστικό περιεχόμενο της αποστολής της Εκκλησίας», υπογράμμισε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος.

5. Η κυβέρνηση απέφυγε να θριαμβολογήσει για την απάντηση της Ευρωπαϊκης Επιτροπής, η οποία δικαιώνει την κυβερνητική επιλογή στο θέμα των ταυτοτήτων. Ο κ. Ρέππας δήλωσε ότι η απάντηση «ήταν αναμενόμενη». Και ταυτόχρονα κάλεσε την Εκκλησία να προσφύγει είτε στα ελληνικά είτε στα ευρωπαϊκα δικαστήρια. «Το απέφυγε μέχρι τώρα και όλοι γνωρίζετε γιατί», είπε με νόημα.

«Κανείς δεν είναι υπεράνω των νόμων», δήλωσε η υπουργός Εσωτερικών Βάσω Παπανδρέου και εξέφρασε τη θλίψη της «γιατί μια μερίδα της Ιεραρχίας φαίνεται ότι θέλει να εξυπηρετήσει πολιτικούς στόχους». Ο υπουργός Eξωτερικών Γιώργος Παπανδρέου υποστήριξε ότι η Εκκλησία «λειτουργεί ως κόμμα με οπαδούς» και ουσιαστικά έθεσε θέμα διαχωρισμού κράτους και Eκκλησιας. «Με νηφάλιο τρόπο πρέπει να μπούμε σε διάλογο για να οροθετήσουμε τις σχέσεις των δύο πλευρών, όπως έχει πει και ο αρχιεπίσκοπος» δήλωσε ο υπουργός στο ραδιοσταθμό «Σκάι».

Ο Κ. Σκανδαλίδης κατηγόρησε την ηγεσία της Eκκλησίας ότι «εσκεμμένα υπερέβη τα εσκαμμένα». Και πρόσθεσε ότι η Εκκλησία έχει οδηγηθεί σε αδιέξοδο που δεν ξεπερνιέται «με πολιτικές συγκεντρώσεις και πύρινους λόγους, εικασίες, φαντάσματα και αντιδημοκρατικούς αφορισμούς του τύπου "δεν πάει να λέει ό,τι θέλει ο νόμος"». Η επίτροπος Αννα Διαμαντοπούλου είπε στο ραδιοσταθμό «Φλας» ότι η ευρωπαϊκή Οδηγία που έχει ψηφιστεί εδώ και χρόνια θεωρεί το θρήσκευμα προσωπικό δεδομένο κι έτσι δεν αναγράφεται στα δημόσια έγγραφα. H κ. Διαμαντοπούλου εξέφρασε ανησυχία, γιατί προχθές η Ελλάδα εξέπεμψε μια εικόνα σύγκρουσης μεταξύ δημοκρατίας και θεοκρατίας, που είναι μια εικόνα πλαστή.

Ο Θ. Τσουκάτος είπε ότι αυτές τις μέρες η Eλλάδα παρακολουθεί δύο εικόνες. Aπό τη μια, την εικόνα του φανατισμού που κηρύσσει ιερούς πολέμους και κυνηγά ανεμόμυλους και από την άλλη, την εικόνα που θα δει τη Δευτέρα με την ένταξη της χώρας στην ΟNE και στραμμένη στο μέλλον.

Ο Ευάγγ. Γιαννόπουλος χαρακτήρισε (στο ραδιοσταθμό «Αντεννα») λάθος της κυβέρνησης και του πρωθυπουργού ότι ανακίνησε το θέμα και ότι διέκοψε την επικοινωνία με την Εκκλησία, αλλά ζήτησε από τον αρχιεπίσκοπο «να βάλει νερό στο κρασί του, γιατί το παραξήλωσε».