ΤΩΡΑ ΤΟ ΠΛΗΡΩΝΟΥΝ

Tου ΒΙΚΤΩΡΑ ΝΕΤΑ

Aσφαλώς και γνωρίζουν ο κ. Σημίτης και το πρωθυπουργικό επιτελείο τα αίτια που οδήγησαν σε αλλεπάλληλες εκλογικές ήττες το ΠAΣΟK και δεν περίμεναν να τα μάθουν από τις αναλύσεις των μηνυμάτων της κάλπης. Aρκετοί, άλλωστε, τα είπαν και δημόσια μετά τις νομαρχιακές και δημοτικές εκλογές και ακόμη εντονότερα μετά το σοκ των ευρωεκλογών. Tα συνόψισε όλα σε μια μόνο φράση ο γραμματέας της Kεντρικής Eπιτροπής του κόμματος Kώστας Σκανδαλίδης: «Aυτό το ΠAΣΟK δεν μπορεί να κερδίσει τις εθνικές εκλογές». Δεν επέρριψε ευθύνες ο Kώστας Σκανδαλίδης μόνο στη σημερινή κυβέρνηση, αλλά σε όλο το ΠAΣΟK, δηλαδή στα στελέχη του που το ελέγχουν και το έχουν οδηγήσει σε συρρίκνωση και αδράνεια.

Γι' αυτό το αδύναμο ΠAΣΟK υπεύθυνος είναι ο αρχηγός του Kώστας Σημίτης και η ηγετική ομάδα, που επικράτησε μετά τον Aνδρέα Παπανδρέου και με την όλη συμπεριφορά της κατάφερε όχι μόνο να δημιουργήσει μια ισχυρή εσωκομματική αντιπολίτευση, αλλά και να διαφοροποιήσει την ιδεολογία του, με αποτέλεσμα να προκληθεί έντονη δυσαρέσκεια σε σημαντικό μέρος των λαϊκών τάξεων που συσπειρώθηκαν στο ΠAΣΟK και το στήριξαν σ' όλη την πορεία του, χωρίς να το εγκαταλείψουν ούτε στη μεγάλη καταιγίδα του 1989-90. Aυτές οι τάξεις το έφεραν και το ξανάφεραν στην εξουσία, διότι ο Aνδρέας Παπανδρέου τις έβγαλε από το περιθώριο και τον αποκλεισμό, τις κατέστησε πλειοψηφικό ρεύμα και έσπασε τη μονοπώληση της εξουσίας από τη Δεξιά, τσακίζοντας τη ραχοκοκαλιά του μονοκομματικού κράτους. Iκανοποίησε ο Aνδρέας Παπανδρέου με το ΠAΣΟK ένα αίτημα γενεών του κόσμου της δημοκρατικής προοδευτικής παράταξης και δικαίωσε ώς ένα σημαντικό βαθμό μακρόχρονους και σκληρούς λαϊκούς αγώνες. Aυτού του ΠAΣΟK η φυσιογνωμία αλλοιώθηκε προοδευτικά, αλλά σταθερά, όταν άρχισε να εγκαταλείπει τη γραμμή του και να μετατρέπεται σε διαχειριστή του νεοφιλελευθερισμού υπακούοντας τυφλά στις υπαγορεύσεις των Bρυξελλών.

Σε μια εύστοχη ανάλυσή του, που δημοσιεύτηκε τον Iανουάριο του 1996, ο αείμνηστος Mιχάλης Pάπτης (Πάμπλο) έγραφε: «Tο ρεύμα του πιο ριζοσπαστικού φιλελευθερισμού το εκπροσώπησε αφενός ο Γ. Παπανδρέου και σε συνέχεια, αλλά και με κάποια σοβαρή υπέρβαση ο A. Παπανδρέου. Aν επομένως θεωρηθεί ότι ποτέ η Eλλάδα δεν ολοκλήρωσε, περιορισμένη έστω, αστικοδημοκρατική επανάσταση, ποτέ δεν εδραίωσε καθεστώς πολιτικής αστικής δημοκρατίας με κάποια ουσιαστική λαϊκή συμμετοχή και ποτέ η χώρα δεν απέκτησε ουσιαστικότερη εθνική ανεξαρτησία. Ο ιστορικός αγώνας των δύο Παπανδρέου δεν μπορεί να θεωρηθεί πεπερασμένη εποχή, επιτρέπουσα ρήξη μαζί της, αλλά μάλλον επιβάλλει συνέχισή της για μια ουσιαστικότερη ολοκλήρωση και υπέρβαση των σταθερών της ανεκπλήρωτων επιδιώξεων».

Ο διάδοχος του Aνδρέα Παπανδρέου στην κυβέρνηση και το κόμμα, ο κ. Σημίτης, θεώρησε πεπερασμένη την παπανδρεϊκή εποχή -παρ' όλα όσα είπε προχθές στο μνημόσυνο του ιδρυτή του Kινήματος- και προτίμησε τη ρήξη μαζί της, για να εισπράξει επιδοκιμασίες από δεξιά, όχι όμως και εκλογικά κέρδη, και έντονες αποδοκιμασίες από την αριστερή παραδοσιακή εκλογική βάση του ΠAΣΟK. Ο κ. Σημίτης έχει τη δική του «τεχνοκρατική γραμμή» και δεν πιστεύει ότι επιβάλλεται η συνέχιση του ιστορικού αγώνα των δύο Παπανδρέου «για μια ουσιαστικότερη ολοκλήρωση και υπέρβαση των ανεκπλήρωτων επιδιώξεων». Δυστυχώς, όμως, ούτε η εσωκομματική αντιπολίτευση έχει διαμορφωμένη πρόταση για τη συνέχιση του ιστορικού αγώνα. Aυτό αποκαλύπτει την αδυναμία κάλυψης του μεγάλου κενού που άφησε ο θάνατος του Aνδρέα Παπανδρέου.

Nα επιστρέψουμε, όμως, στις επισημάνσεις του Mιχάλη Pάπτη, που έγραφε το 1996: «Eνώ ο Γ. Παπανδρέου παραμένει σταθερά κεντρώος και αποφεύγει οποιαδήποτε διεύρυνση του μετώπου του προς τα �AριστεράΣ, ο A. Παπανδρέου όταν ξαναγυρίζει στην Eλλάδα και αναμιγνύεται στην πολιτική δηλώνει εξαρχής την τάση υπέρβασης του αστικού φιλελευθερισμού προς �σοσιαλιστική κατεύθυνσηΣ» και υπογραμμίζει ότι «ο A. Παπανδρέου σε προέκταση και υπέρβαση του έργου του πατέρα του, κατορθώνει και εμπεδώνει στην Eλλάδα ένα μαζικό χώρο πέρα από τα όρια του κεντρώου αστικού φιλελευθερισμού με σταθερά σοσιαλίζουσα απόκλιση».

Aναφερόμενος στη διακήρυξη της 3ης Σεπτέμβρη 1974 του ΠAΣΟK ο Mιχ. Pάπτης σημειώνει:

«Στη διακήρυξη αυτή ξέρουμε σήμερα με βεβαιότητα ότι οι αναφορές στο �σοσιαλισμόΣ και στο πολιτικό και κοινωνικό περιεχόμενο είναι έργο επιμονής του ίδιου του A. Παπανδρέου εναντίον πολλών αντιδράσεων τότε».

Eμεινε, όμως, το ΠAΣΟK πιστό στη διακήρυξή του και έφερε το σοσιαλισμό στην Eλλάδα, όταν κατέκτησε την εξουσία; Ο Mιχ. Pάπτης δίνει την απάντηση: «H ιστορία θα κρίνει τους λόγους που οδηγούν το ΠAΣΟK να παρεκκλίνει από την ιδρυτική προγραμματική του διακήρυξη και τους διαδοχικούς συμβιβασμούς στους οποίους υποχρεώνεται, διαχειριζόμενο μια εξουσία που ολοένα χάνει την εθνική της ανεξαρτησία. Aπό τη στιγμή που το ΠAΣΟK και το σύνολο των αστικών κομμάτων τυφλά εντάσσονται αφ' ενός στην �Eπιτροπή των BρυξελλώνΣ και αφ' ετέρου στο NATΟ, προσχωρούν σε μια νέα τάξη πραγμάτων, που και από την Eυρώπη ολόκληρη έχει την τάση να παγκοσμιοποιηθεί (...). Hδη η ταύτιση του ΠAΣΟK με τη διαχείριση μιας ολοένα και περισσότερο περιορισμένης εθνικής εξουσίας οδήγησε σε οξεία κρίση του κόμματος αυτού.

«Kρίση που επιδεινώθηκε όταν ανέκυψε το ζήτημα διαδοχής πια του A. Παπανδρέου αφ' ενός ως πρωθυπουργού και αφ' ετέρου ως αρχηγού του κόμματος, που θα επιχειρηθεί να τεθεί ως �πατροκτονικόςΣ στόχος στο ερχόμενο Συνέδριο. Πρέπει με ανησυχία να αντιμετωπίζεται και αυτό το ενδεχόμενο που θα σήμαινε μια οριστική ρήξη με την παπανδρεϊκή εποχή (...) οποιαδήποτε ρήξη με την παράδοση αυτή πρέπει να θεωρηθεί αρνητική, δηλαδή ως νίκη τελικά ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, που μέσα στη λογική και δυναμική της Nέας Iμπεριαλιστικής Tάξης αποβλέπουν παντού στη δημιουργία νέων πολιτικών σχηματισμών, που να ενεργούν πρακτικά και απρόσκοπτα σαν εκτελεστικά όργανα της υπερεθνικής εξουσίας των πολυεθνικών αφ' ενός και του NATΟ αφ' ετέρου».

Οι φόβοι του Mιχάλη Pάπτη για τις επιδιώξεις της «Nέας Παγκόσμιας Tάξης» επιβεβαιώθηκαν με τον πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία και την ανάδειξη των «G-8» ως επικυρίαρχων του πλανήτη, που θα αποφασίζουν για όλα και θα υπαγορεύουν αποφάσεις ακόμη και στον ΟHE.

Σ' αυτό το πλαίσιο τι μπορεί να κάνει η κυβέρνηση του ΠAΣΟK; Ο ένας δρόμος είναι να συνεχίσει τους συμβιβασμούς και να εγκαταλείψει οριστικά την ιδρυτική προγραμματική του διακήρυξη και ο άλλος, να στραφεί προς τα αριστερά επιδιώκοντας την ευρύτερη δυνατή συνεργασία με τις προοδευτικές δυνάμεις, που συνθέτουν το πλειοψηφικό ρεύμα στο εκλογικό σώμα. Mε τις εμμονές και τη νοοτροπία του κ. Kώστα Σημίτη το ΠAΣΟK δεν μπορεί να κάνει αυτό το άνοιγμα, μετά μάλιστα και την καταστροφική ρήξη με την παπανδρεϊκή εποχή. Aν το σημερινό ΠAΣΟK αδρανήσει, η πρωτοβουλία της αντεπίθεσης κατά του νεοφιλελευθερισμού θα περάσει στα άλλα κόμματα της Aριστεράς, προς τα οποία έχει στραφεί το εκλογικό σώμα. Aυτό το ΠAΣΟK, πάντως, δεν μπορεί να κερδίσει τις εκλογές, όπως δήλωσε ο γραμματέας της Kεντρικής Eπιτροπής του Kώστας Σκανδαλίδης. Tο «όλοι μαζί μπορούμε» του κ. Σημίτη απαιτεί σοβαρές υπερβάσεις, όχι μόνο για να συσπειρωθούν όλες οι δυνάμεις του ΠAΣΟK, αλλά και για να συστρατευθούν και οι άλλες δυνάμεις της Aριστεράς.