Πρωτοφανής πολιτική κρίση με οξύτατη αντιπαράθεση μεταξύ κυβέρνησης και προέδρου προκαλεί πολιτικές εντάσεις και τριγμούς στην οικονομία, με τον πρόεδρο να κατηγορεί την κυβέρνηση για μη εφαρμογή των αρχών του κράτους δικαίου και τον Ετζεβίτ να εγκαταλείπει τη χθεσινή συνεδρίαση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας, μπροστά στα έκπληκτα και ενδεχομένως ικανοποιημένα μάτια των στρατιωτικών, αφού για πρώτη φορά οι πολιτικοί και η πολιτική εκτέθηκαν τόσο πολύ, δίχως να παρέμβουν οι ίδιοι.

Τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης χθες αναζητούσαν απάντηση στο ερώτημα «ποιος φταίει». Ο Σεζέρ με την κριτική που άσκησε, ή ο Ετζεβίτ που εγκατέλειψε τη συνεδρίαση και προκάλεσε τη δραματική δημοσιοποίηση της κρίσης; Αλλά όλα δείχνουν ότι πρόκειται για άλλη μια αφορμή κρίσης, από αυτές που παράγει συνεχώς το πολιτικό σύστημα στην Τουρκία.

Ο πρόεδρος Σεζέρ, στην ομιλία που έκανε κατά τη συνεδρίαση του ΣΕΑ, κατηγόρησε την κυβέρνηση για ολιγωρία στην υπόθεση των σκανδάλων, για προβολή εμποδίων στους μηχανισμούς ελέγχου και για συμπεριφορά αντίθετη προς το Σύνταγμα και το δίκαιο. Ο Σεζέρ έκανε επίσης λόγο για «πολιορκία του νομοθετικού σώματος», κριτική που σχετίζεται με την αλλαγή του εσωτερικού κανονισμού της Eθνοσυνέλευσης, με τρόπο που περιορίζεται αισθητά ο λόγος της αντιπολίτευσης.

«Ασέβεια»

Ο πρωθυπουργός Μπουλέντ Ετζεβίτ χαρακτήρισε τη στάση του Σεζέρ ως «πρωτόγνωρη ανευθυνότητα στην ιστορία της τουρκικής δημοκρατίας» και «ασέβεια που, στο πρόσωπο του πρωθυπουργού, στοχεύει την κυβέρνηση».

Στις δηλώσεις που έκανε ο Ετζεβίτ είπε πως ο πρόεδρος καταφέρθηκε εναντίον του με τρόπο «που ξεπερνούσε τα όρια της ευπρέπειας». Ο Ετζεβίτ υποστήριξε επίσης ότι «από την ημέρα που εξελέγη, ο πρόεδρος Σεζέρ έχει προβάλει διάφορα εμπόδια στο έργο της κυβέρνησης».

Τα πράγματα πήραν πιο περίεργη τροπή όταν σε κυβερνητική ανακοίνωση, που εκδόθηκε χθες το απόγευμα, η κυβέρνηση κάλεσε τον πρόεδρο Σεζέρ «να ζητήσει δημοσίως συγγνώμη για το επεισόδιο που προκάλεσε», ενώ υπογράμμισε ότι κατά τη συνεδρίαση ο πρόεδρος «έφτασε στο σημείο να πετάξει προς το μέρος του πρωθυπουργού βιβλίο με περιεχόμενο το Σύνταγμα της χώρας».

Να σημειωθεί ότι κατά την ένταση που προκλήθηκε χθες το πρωί στη συνεδρίαση του ΣΕΑ και αφού ολοκλήρωσε ο πρόεδρος Σεζέρ, απάντησε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και βουλευτής της Δημοκρατικής Αριστεράς Χουσαμετίν Οζκάν που είναι ο στενότερος συνεργάτης του Ετζεβίτ. «Δεν μπορείτε να απευθύνεστε με τον τρόπο αυτό στον πρωθυπουργό της χώρας, τη στιγμή που έχετε εκλεγεί πρόεδρος με τη βούληση των τριών κομμάτων της συμπολίτευσης», είπε ο Οζκάν και αναφερόμενος στα όσα ανέφερε ο Σεζέρ περί δικαίου, είπε το εξής ενδιαφέρον: «Κάνετε λόγο για δίκαιο, αλλά στην κατοικία όπου έχετε ενοικιαστή, εφαρμόσατε αύξηση είκοσι τοις εκατό, αντί του δέκα που αναφέρει ο νόμος»!

Απάντηση

Η απάντηση ήλθε αργά το απόγευμα από τον Σεζέρ, ο οποίος δήλωσε πως θα συνεχίσει «με αποφασιστικότητα» το έργο του. Πράγμα που ήταν απάντηση στις προσδοκίες για παραίτησή του. Προσδοκίες οι οποίες μάλλον αποκαλύφθηκαν όταν η κυβέρνηση κάλεσε τον πρόεδρο να ζητήσει συγγνώμη.

Ο Σεζέρ στην ανακοίνωσή του τόνισε πως θα συνεχίσει να επιδεικνύει «αποφασιστικότητα στην αρμονική συνεργασία μεταξύ των οργάνων του κράτους, στην αντιμετώπιση των σκανδάλων και την εφαρμογή των αρχών του κράτους δικαίου».

Στην ανακοίνωση, ο πρόεδρος Σεζέρ ανέφερε ότι «είναι, με τον πιο επιεική όρο, αδικία να εμφανίζεται ο πρόεδρος υπεύθυνος για τις εξελίξεις που προκάλεσαν οι ανακοινώσεις του πρωθυπουργού» και κατηγόρησε και τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης και στενό συνεργάτη του πρωθυπουργού, Χουσαμετίν Οζκάν, τονίζοντας στην ανακοίνωσή του ότι ο υπουργός προέβη σε «ασεβή ενέργεια».

Προχθές ο πρόεδρος είχε ορίσει επιθεωρητές προκειμένου να εξετάσουν από πλευράς Κρατικού Ελεγκτικού Συμβουλίου, που υπάγεται στον πρόεδρο, την κατάσταση στις χρεοκοπημένες τράπεζες. Πρόκειται για κίνηση που «εκνεύρισε την κυβέρνηση».

Η οικονομία

Η πολιτική κρίση είναι δεδομένη, αλλά πολύ πιο δραματικές είναι οι διαστάσεις των επιπτώσεων στην οικονομία. Ο γενικός δείκτης στο Xρηματιστήριο σημείωσε, μετά το σοκ που προκάλεσε η διαμάχη Σεζέρ-Ετζεβίτ, πτώση της τάξης του 14, 62 %, ενώ η τουρκική τράπεζα έχει δεσμευτεί να διαθέσει σήμερα πέντε χιλιάδες δισεκατομμύρια δολάρια. Αυτή ήταν η ζήτηση σε συνάλλαγμα εκ μέρους των τραπεζών που κλήθηκαν να ρευστοποιήσουν ομόλογα.

Το δυσάρεστο για την κυβέρνηση είναι το γεγονός ότι σήμερα θα διατεθούν κρατικά ομόλογα, πράγμα που εξαιτίας της κρίσης θα γίνει με πολύ πιο υψηλά επιτόκια. Να σημειωθεί ότι τα επιτόκια στις καταθέσεις της μιας νύχτας, εκτινάχτηκαν χτες στο760%.