Γκρινπίς: Bόμβες διοξίνης οι 5.000 χωματερές

Kίνδυνος- θάνατος οι πυρκαγιές και τα ζώα που βόσκουν ανεξέλεγκτα στα σκουπίδια

Της ΑΝΝΑΣ ΣΤΕΡΓΙΟΥ

Ο περυσινός εφιάλτης με τα κοτόπουλα Βελγίου φαίνεται πως φέτος ξαναζωντανεύει με ακόμη πιο τερατόμορφο προσωπείο.

Οι 75 τοξικές ουσίες που περιέχουν χλώριο και ανήκουν στην κατηγορία των διοξινών «χτυπούν» ύπουλα τη δημόσια υγεία, μέσω των ανεξέλεγκτων φλεγόμενων χωματερών, που ανέρχονται σε περίπου 5.000 στη χώρα μας. Ζώα που βόσκουν ελεύθερα κοντά σε χωματερές μεταφέρουν διοξίνες στους Ελληνες πολίτες, οι οποίοι τις προσλαμβάνουν κυρίως μέσω της κατανάλωσης γαλακτοκομικών προϊόντων.

Αυτό τουλάχιστον υποστήριξε η οικολογική οργάνωση Γκρινπίς σε συνέντευξη Τύπου, χθες το μεσημέρι, στα γραφεία της, και τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα μόνο καθησυχαστικά δεν είναι για τους Ελληνες καταναλωτές.

Οπως ειπώθηκε από το διευθυντή της οργάνωσης Στέλιο Ψωμά, η ποσότητα διοξίνης που παράγεται στη χώρα μας κάθε χρόνο από ανεξέλεγκτες πυρκαγιές σε χωματερές ανέρχεται από 47,7 έως 920 γραμμάρια. Κι αν φαινομενικά είναι ελάχιστη, αξίζει να υπογραμμιστεί ότι είναι εκατοντάδες χιλιάδες φορές μεγαλύτερη από την ποσότητα διοξίνης που προκάλεσε το περυσινό διατροφικό σκάνδαλο στο Βέλγιο!

«Η χωματερή του Κουρουπητού στα Χανιά, που στάθηκε η αφορμή για να πληρώνουμε περίπου 7 εκατομμύρια δραχμές την ημέρα πρόστιμο στην Ευρωπαϊκή Ενωση, είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου», τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Ψωμάς.

«Ο κίνδυνος για την υγεία των εργαζομένων ή των παροικούντων δίπλα στις φλεγόμενες χωματερές είναι άμεσος», σημείωσε. «Μόνο ο αέρας που εισπνέουν περιέχει διοξίνες σε συγκεντρώσεις έως και πέντε φορές μεγαλύτερες από το ανώτατο όριο εκπομπών για εργοστάσια καύσης αποβλήτων. Αρκεί ένα τρισεκατομμυριοστό του γραμμαρίου διοξίνης για να προκαλέσει καρκίνο κι ένα μόλις δισεκατομμυριοστό του γραμμαρίου για να σκοτώσει πειραματόζωα στο εργαστήριο. Ακόμη και απειροελάχιστες συγκεντρώσεις διοξινών μπορούν να επηρεάσουν το ανοσοποιητικό και νευρικό σύστημα».

Το πρόβλημα, εξήγησε ο κ. Ψωμάς, επιτείνεται όταν οι χωματερές καίγονται, είτε λόγω του ότι αυτοναφλέγονται, είτε επειδή οι πολίτες, βλέποντας το αντιαισθητικό θέαμα, επιχειρούν να βάλουν φωτιά στα σκουπίδια. Εκείνη τη στιγμή εκλύονται πολύ μεγάλες ποσότητες διοξινών, ικανές να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα υγείας στους ανθρώπους που παρίστανται στη διαδικασία ή μένουν σε γειτονικές περιοχές. Επειδή όμως η πρόσληψη διοξινών στον άνθρωπο γίνεται κυρίως μέσω της τροφικής αλυσίδας και όχι τόσο μέσω του αέρα, όλες οι ανεξέλεγκτες χωματερές θα πρέπει να κλείσουν ή προσωρινώς να φυλάσσονται ώστε να μην τις προσεγγίζουν τα ζώα. Περισσότερο εκτεθειμένες στις διοξίνες είναι οι έγκυες, οι λεχώνες και βέβαια, τα έμβρυα και τα μωρά.

Ο διευθυντής της Γκρινπίς υπογράμμισε ότι η κατάσταση με τις χωματερές είναι κατά τι χειρότερη στα νησιά και την Κρήτη, με την αύξηση του τουρισμού το καλοκαίρι. Και σημείωσε ότι είναι απαράδεκτο φαινόμενο να υπάρχουν μόνο 17 ΧΥΤΑ και 5.000 ανεξέλεγκτες χωματερές, οι οποίες, όταν φλέγονται, είναι εξαιρετικά δύσκολο οι πυρκαγιές να σβήσουν.

Αν και, όπως είπε, δεν υπάρχουν στοιχεία ξεχωριστά για την έκλυση διοξινών για κάθε χωματερή στην Ελλάδα, η Αμερικανική Υπηρεσία Περιβάλλοντος (ΕΡΑ) σε πρόσφατη έκθεσή της εκτιμά ότι η επικινδυνότητα των εν λόγω τοξικών ουσιών είναι τουλάχιστον δεκαπλάσια απ' ό,τι πιστεύετο μέχρι τώρα. Ερευνα που δημοσιεύτηκε στο ιατρικό επιστημονικό περιοδικό τον περασμένο Μάιο και αφορά τις επιπτώσεις των διοξινών στην ευρύτερη περιοχή του Σεβέζο της Ιταλίας, όπου είχε σημειωθεί σημαντική έκλυση διοξίνης το 1976, έδειξε πως έχει επηρεαστεί σημαντικά το φύλο των νεογέννητων παιδιών, με αποτέλεσμα να έχει ανατραπεί η ισορροπία αγοριών-κοριτσιών, προς όφελος των δεύτερων.

Ο κ. Ψωμάς υποστήριξε ότι υπάρχει το νομικό πλαίσιο για να αντιμετωπιστεί το ζήτημα και κατέθεσε τέσσερις άξονες για τη μείωση του προβλήματος με τις ανεξέλεγκτες χωματερές:

* Εφαρμογή πολιτικής για τη διαχείριση των απορριμμάτων που θα βασίζεται σε μέτρα μείωσης του όγκου τους (συμπίεση), σε ανακύκλωση, λιπασματοποίηση και ασφαλή διάθεση.

* Κλείσιμο των ανεξέλεγκτων χωματερών και αποκατάσταση των υποβαθμισμένων χώρων.

* Εθνική πολιτική για την απάλειψη των πηγών διοξινών.

* Αντικατάσταση της χρήσης πλαστικών PVC, που χρησιμοποιούνται κυρίως για την εμφιάλωση νερών, και υποκατάστασή τους από ασφαλέστερα υλικά, όπως γυαλί ή συσκευασία PET πολλαπλών χρήσεων, που θα μειώσει κατά 10% τις εκλύσεις διοξινών στις χωματερές.

EΠIBEBAIΩNEI Ο EYΘYMIΟΠΟYΛΟΣ

«Φταίνε PVC και τοπική αυτοδιοίκηση»

Επιβεβαιώνει πλήρως τα στοιχεία για τις διοξίνες που παράγονται στις ανεξέλεγκτες χωματερές ο υφυπουργός Περιβάλλοντος Ηλίας Ευθυμιόπουλος και τονίζει ότι η κοινωνία που είναι τώρα ενήμερη για τις επιπτώσεις θα πρέπει να κινητοποιηθεί ενάντια στην ανεπάρκεια της νομαρχιακής και τοπικής αυτοδιοίκησης. Επισημαίνει όμως ότι μεγάλο πρόβλημα δημιουργείται και από τις πυρκαγιές που συχνά συμβαίνουν σε εργοστάσια πλαστικών.

Ο κ. Ευθυμιόπουλος μάς δήλωσε ότι το πρόβλημα των διοξινών που παράγονται στις ανεξέλεγκτες χωματερές είναι γνωστό εδώ και αρκετά χρόνια, αλλά πρόσφατα προέκυψαν και ποσοτικές εκτιμήσεις. «Είναι βέβαιο ότι μεγάλες ποσότητες παράγονται από την καύση ορισμένων πλαστικών όπως τα PVC», λέει ο κ. Ευθυμιόπουλος, «και από τις πυρκαγιές που συχνά συμβαίνουν σε εργοστάσια που επεξεργάζονται προϊόντα όπως εργαλεία, υλικά συσκευασίας, έπιπλα, καθίσματα αυτοκινήτων κ.λπ.». Ριζική λύση στο πρόβλημα θα ήταν απαγόρευση του PVC και υποκατάσταση με άλλα υλικά αλλά αυτό θα απαιτούσε μεγάλες αλλαγές στη βιομηχανική παραγωγή.

Aπό εκεί και πέρα όμως, «το αίσχος των ανεξέλεγκτων χωματερών που συνήθως αυτοαναφλέγονται το καλοκαίρι πρέπει να σταματήσει τόσο γιατί ευθύνονται για πάρα πολλές πυρκαγιές όσο και για γενικότερους περιβαλλοντικούς λόγους όπως η παραγωγή διοξινών» λέει ο υφυπουργός Περιβάλλοντος. Η πολιτική βούληση για να σταματήσει αυτό το αίσχος υπάρχει, αλλά χρειάζεται η συναπόφαση της αυτοδιοίκησης η οποία υπολείπεται.

Tι γίνεται όμως όταν δεν γίνονται τα απαραίτητα βήματα από την πλευρά της αυτοδιοίκησης; Ο κ. Ευθυμιόπουλος δηλώνει ότι το κοινωνικό σύνολο που είναι πλέον ενήμερο πρέπει να κινητοποιηθεί, διαφορετικά θα συνεχίσει να πληρώνει το κόστος της ανεπάρκειας της αυτοδιοίκησης η οποία ανεδείχθη περίτρανα προσφάτως και στον Κουρουπητό Χανίων.

Οι λύσεις δεν μπορούν να επιβάλλονται με καταστολή και πρόστιμα, καταλήγει ο κ. Ευθυμιόπουλος. Η κοινωνία πρέπει να υποχρεώσει την αυτοδιοίκηση να προχωρήσει σε κινήσεις ουσίας, δεδομένου ότι υπάρχουν τα νομικά και χρηματοοικονομικά μέσα και έχουν διασφαλιστεί πόροι για τη δημιουργία χώρων υγειονομικής τάφης και ανακύκλωσης των απορριμμάτων.