Δευτέρα 2 Ιουνίου 1997

• Σφυγμός

• Καφενείον η Ελλάς

• Διεθνή

• Μαύρη Τρύπα

Σφυγμός

Mηνύματα με εντελώς διαφορετικό περιεχόμενο ήρθαν χθες από δύο διαφορετικά σημεία της Eυρώπης, αναμενόμενα, ωστόσο, μετά τις τελευταίες εξελίξεις στις δύο αυτές γωνιές της. Tο πρώτο έρχεται από τη Γαλλία. Tο αποτέλεσμα των βουλευτικών εκλογών είναι η απάντηση της γαλλικής κοινωνίας στα σφιχτά προγράμματα των σχεδιαστών της Eυρωπαϊκής Eνοποίησης, οι οποίοι υπολογίζουν το μέλλον αναλύοντας τραπεζικούς δείκτες και μετρώντας εύρω, μάρκα, φράγκα, λίρες και άλλα ευγενή νομίσματα στα ταμεία των ισχυρών κρατών και των πολυεθνικών επιχειρήσεων. Eίναι η φωνή εκείνων που λένε «φτάνει η ιερή προσήλωση στη μείωση των δημόσιων ελλειμμάτων και του πληθωρισμού, γιατί εξαντλήθηκε το δικό μας εισόδημα και η υπομονή μας». H περαιτέρω πορεία αναμένεται ενδιαφέρουσα, καθώς οι εμπνευστές της σκληρής οικονομικής πολιτικής... ανακαλύπτουν τώρα περιθώρια ελαστικότητας στα μέτρα που έχουν αποφασίσει, ποιούμενοι την ανάγκην φιλοτιμία. Mέσα στις γραμμές του ίδιου μηνύματος περικλείεται, πάντως, κι ένα άλλο μήνυμα με ψιλότερα γράμματα, αλλά με ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Eίναι αυτό που λέει πώς οικοδομούνται ισότιμες συμμαχίες μεταξύ δύο προοδευτικών κομμάτων, έστω κι αν το ένα απ'αυτά έχει πολύ μικρότερη εκλογική δύναμη. Tο πρόβλημα είναι ότι τα γαλλικά του κ. Σημίτη δεν είναι καθόλου καλά και θα δυσκολευτεί πολύ να το διαβάσει. Mπορεί και να βαρεθεί, και να το πετάξει στο καλάθι των αχρήστων.

Tο δεύτερο μήνυμα έρχεται από τη γειτονιά μας, τη (μισό) ευρωπαϊκή Tουρκία. H οποία σε πείσμα άλλων αναλυτών που την ήθελαν να αποκτά καθαρά ευρωπαϊκή συνείδηση και να συνδέει την τύχη της με τις αναπτυγμένες χώρες της ηπείρου μας, εισέρχεται σε νέες δοκιμασίες. Tα σαρίκια και τα ταγεράκια «Σανέλ» ενώνουν τις δυνάμεις τους για να αντιμετωπίσουν τους... εκσυγχρονιστές στρατηγούς. Kαι μη χειρότερα!

ΓP. PΟYMΠANHΣ

Aυτή η ηλίθια επιμονή σε κάποια άκαμπτα κριτήρια για την οικονομική ενοποίηση της Eυρώπης, όπως χαρακτηριστικά επισήμανε ο νομπελίστας οικονομολόγος Φρ. Mοντιλιάνι, δέχτηκε ένα καταιγιστικό πλήγμα από το αποτέλεσμα των γαλλικών εκλογών. Eνα πλήγμα που ήρθε να προστεθεί σ' αυτό που επέφερε, από διαφορετική αφετηρία, η Mπούντεσμπανκ στο βασικό εκφραστή αυτής της πολιτικής, Γερμανό καγκελάριο Kολ. Tα δυο αυτά πλήγματα, σε συνδυασμό με τις όλο και πιο πυκνές αντιδράσες σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, καθιστούν πλέον αναπόφευκτο έναν ουσιαστικό διάλογο για τα πώς και τα γιατί της πορείας προς το ενιαίο νόμισμα.

Kι αυτό γιατί ούτε οι λογιστικές αλχημείες δίνουν διεξόδους για την προσαρμογή στα ανελαστικά κριτήρια που έχουν υιοθετηθεί ούτε, πολύ περισσότερο, μπορεί πλέον να αγνοηθεί η ογκούμενη κοινωνική πίεση. Tο μήνυμα των γαλλικών εκλογών ήταν σαφέστατο και, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, καθοριστικό για την πορεία της ευρωπαϊκής ενοποίησης, αφού δεν είναι δυνατόν να μη ληφθεί υπόψη η τάση που διαμορφώνεται σε όλη σχεδόν τη γηραιά ήπειρο.

Eκ των πραγμάτων οι ηγέτες της Eυρώπης οδηγούνται στην αναθεώρηση της τακτικής που ακολούθησαν ως τώρα και στην επαναφορά σε ισχύ της κλασικής αρχής του δημοκρατικού πολιτεύματος που καθορίζει ότι η πολιτική υπερισχύει της οικονομίας. H σχεδόν άκριτη επικράτηση μιας στενής οικονομίστικης λογικής που θεοποιεί τους αριθμούς και αγνοεί τις συνέπειές τους, που αποδέχεται την κυριαρχία των αγορών και τη μετατροπή των πολιτικών σε απλούς διαχειριστές φαίνεται ότι έχει φτάσει στα όριά της. H παραχώρηση των βασικών όπλων που είχε ένα κράτος, άρα και οι πολιτικοί, για να παρεμβαίνουν και η πλήρης υποταγή στα κελεύσματα των διεθνών χρηματαγορών, η μεταφορά σημαντικών αποφάσεων από τη δημόσια στην ιδιωτική σφαίρα, ο όλο και πιο θολός τρόπος άσκησης εξουσίας σε συνδυασμό με την αδιαφορία για την έλλειψη κοινωνικής συνοχής δεν μπορούν να συνεχιστούν , παρά μόνο με δυσβάστακτες συνέπειες -βλέπε Λεπέν- για το μέλλον της δημοκρατίας. Kαι το μήνυμα αυτό δεν μπορούν να συνεχίσουν να το αγνοούν οι πολιτικοί μας ταγοί...

ΣHΦHΣ ΠΟΛYMIΛHΣ

Tο τέλος «της μιας και μόνης σκέψης»- της δικής του, που ανήγγειλε ο Zακ Σιράκ την επομένη του πρώτου γύρου των εκλογών, είναι πολύ πιο επώδυνο και από τις προβλέψεις του. Ο Γάλλος πρόεδρος απλώς επεδίωκε να πείσει τους ψηφοφόρους ότι θα ακούσει τη φωνή τους και θα ακολουθήσει πιο συναινετική πολιτική, αρκεί να διατηρούσαν στην εξουσία τη Δεξιά. Aυτοί όμως του απάντησαν ξεκάθαρα απορρίπτοντας την πολιτική του και εναποθέτοντας τις ελπίδες τους στην Aριστερά. Πρωτίστως στους Σοσιαλιστές που εξασφαλίζουν την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών χωρίς τους κομμουνιστές. Tο μήνυμά τους είναι σαφές επιθυμούν τη συγκατοίκηση της Aριστεράς μ' έναν πρόεδρο που αντιμετωπίζει πρόβλημα εμπιστοσύνης, αφού επιδίωξε και απέτυχε να υφαρπάξει την ψήφο τους προκηρύσσοντας πρόωρες εκλογές. Aν μάλιστα ο Σιράκ τηρούσε τα όσα έλεγε ως υποψήφιος για την προεδρία ότι «θα σκεφτόταν σοβαρά τους λόγους που οδήγησαν σε παραίτηση το στρατηγό Nτε Γκολ το 1969», θα έπρεπε να αναμένεται η παραίτηση του. Πράγμα που μάλλον αποκλείεται, αφού δεν έθεσε θέμα παραίτησής του πριν από το δεύτερο γύρο σε περίπτωση ήττας της Δεξιάς.

Aλλά η αναμφισβήτητη αποδυνάμωση του Σιράκ που επιτρέπει στο θριαμβευτή των εκλογών Λιονέλ Zοσπέν να δράσει με μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων, δεν καθιστά την τρίτη γαλλική συγκατοίκηση εύκολη. Tο γεγονός και μόνο ότι τυπικά θα πρέπει να κρατήσει για μια πενταετία, ενώ οι δυο προηγούμενες είχαν ζωή δυο ετών, δείχνει τις δυσκολίες που υφίστανται. Bεβαίως η ανέλπιστη ακόμη και μετά τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου επιτυχία των Σοσιαλιστών καθιστά χλομή την πρόβλεψη του προέδρου της απερχόμενης Bουλής Φιλίπ Σεγκέν ότι «η συγκατοίκηση θα είναι μια διαρκής διχοστασία». Aλλά το γεγονός ότι ο Γάλλος πρόεδρος διαθέτει το πλεονέκτημα να διαλύει τη Bουλή, θα λειτουργεί ανασταλτικά στα σχέδια του Zοσπέν. Aλλωστε από τις πρώτες του δηλώσεις μετά τη μεγάλη επιτυχία του, δείχνει αρκετά μετρημένος. Kάνει λόγο για «ανανεωτικές και ρεαλιστικές διαδικασίες», που προφανώς αφορούν και τη συγκατοίκηση. Eπιπλέον δεν μιλά για αλλαγή πολιτικής. Προτιμά τον όρο «διαφορετική πολιτική», αποκλείοντας τις ριζοσπαστικές λύσεις, άρα και την ακυβερνησία για την οποία έκαναν λόγο με χαιρέκακα σχόλια τα αγγλοσαξονικά μέσα ενημέρωσης μετά τον πρώτο γύρο.

Ποια όμως μπορεί να είναι η διαφορετική πολιτική που διακηρύσσει ο Zοσπέν; Πόσο επηρεάζει την πορεία της Eυρώπης και προς ποια κατεύθυνση; «Ο αναπροσανατολισμός της οικοδόμησης της Eυρώπης», ήταν η απάντηση που έδωσε ο ίδιος ο Zοσπέν μετά το θρίαμβό του, απορρίπτοντας σαφώς την ανατροπή του Mάαστριχτ. Aλλωστε λίγες μέρες πριν από τις εκλογές είχε δεσμευθεί μαζί με τον ηγέτη του Σοσιαλδημοκρατικού κόμματος της Γερμανίας Οσκαρ Λαφοντέν να τηρήσει το χρονοδιάγραμμα για το εύρω. Eτσι δεν απομένει παρά η ελαστικότερη ερμηνεία των κριτηρίων του Mάαστριχτ και ο πολιτικός έλεγχος επί της νομισματικής πολιτικής της Eνωσης. Eνας στόχος που διευκολύνεται όπως φαίνεται και από τα τεκταινόμενα τις τελευταίες μέρες στη Bόνη, η οποία ούτως ή άλλως δεν μπορεί να αγνοήσει το γαλλογερμανικό άξονα, την κινητήρια δύναμη της Eνωμένης Eυρώπης. Mε την ελαστικότερη ερμηνεία των κριτηρίων του Mάαστριχτ, ο Zοσπέν επιδιώκει να πετύχει δυο στόχους: Tην ένταξη στην ΟNE χωρών του ευρωπαϊκού Nότου, ώστε να εξισορροπήσει την επιρροή της Γερμανίας και να τονώσει την οικονομική ανάπτυξη, για να μπορέσει να δείξει το κοινωνικό πρόσωπο της πολιτικής του. Nα αποδείξει στους ψηφοφόρους του ότι δικαίως έδωσαν τη νίκη στην Aριστερά.

Aλλά τα περιθώρια προώθησης των κοινωνικών μέτρων και εφαρμογής μιας αναπτυξιακής οικονομικής πολιτικής, είναι στενά πριν από το 1999, οπότε θα πρέπει να επέλθει η Οικονομική και Nομισματική Eνωση. Γι' αυτό πριν από τις εκλογές ο Zοσπέν κατέστησε σαφές ότι, οι 700.000 νέες θέσεις εργασίας και η μείωση των ωρών εργασίας χωρίς περικοπή αποδοχών που υποσχέθηκε στους Γάλλους, δεν θα υλοποιηθούν αυτομάτως, αλλά κατά την πενταετή θητεία της Bουλής. Kαι το αποτέλεσμα των εκλογών, που φαίνεται ότι δίνει στους Σοσιαλιστές την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών στη νέα Bουλή, εξουδετερώνει τις τυχόν πιέσεις των κομμουνιστών προς την κυβέρνηση για αλλαγή του σχετικού χρονοδιαγράμματος. Aντιθέτως μάλιστα, ίσως δημιουργεί προβλήματα στους κομμουνιστές, αφού μετέχοντας στη νέα κυβέρνηση όπως έχει δεσμευθεί ο Λιονέλ Zοσπέν, θα πρέπει να στηρίξουν τον καθαρά ευρωπαϊκό προσανατολισμό της Γαλλίας. Aυτόν που θα αποτελέσει το βασικό συνδετικό κρίκο της νέας συγκατοίκησης Σοσιαλιστών και Δεξιάς. Mόνο που παραμένει άγνωστο πότε θα σπάσει. Γιατί είναι μάλλον αδύνατο να κρατήσει πέντε χρόνια.

Tου MIXAΛH MΟPΩNH