Μετάφραση από: The Athenian, Απρίλιος, 1996, τομ. XXI, αριθ. 270, σελ. 14-15

Διαδικτυώνοντας τη Διασπορά

Μια ομάδα νέων, δραστήριων Ελλήνων δημιούργησε έναν οργανισμό ο οποίος, μεταξύ άλλων δραστηριοτήτων, βοηθά στη σύνδεση Ελλήνων ανά τον κόσμο μέσω του ηλεκτρονικού δικτύου Internet.

Ό αριθμός νέων Ελλήνων με υψηλή κατάρτιση, οι περισσότεροι εκ των οποίων έχουν λάβει ήδη ή πρόκειται να λάβουν σύντομα διδακτορικό δίπλωμα αυξάνεται συνεχώς. Το πρόβλημα είναι ότι οι περισσότεροι δεν βρίσκονται στην Ελλάδα.

Έχοντας σπουδάσει στο εξωτερικό, συχνα αποφασίζουν να ζήσουν και να εργαστούν εκεί, προκαλώντας έτσι το φαινόμενο της στέρησης επιστημόνων στην Ελλάδα. Όμως μια ομάδα φοιτητών και νέων επαγγελματιών στο Καίμπριτζ της Μασσαχουσέττης εργάζεται σκληρά για να ανατρέψει αυτό το φαινόμενο.

Το 1993 ίδρυσαν τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό Hellenic Resources Institute (HRI) ή Ινστιτούτο Ελληνικού Δυναμικού (ΙΕΔ) με σκοπό να συνδέσουν τους Έλληνες πολιτικούς, ακαδημαϊκούς, επαγγελματίες, επιχειρηματίες και επιστήμονες της ελληνικής Διασποράς με τη διεθνή κοινότητα. Με έδρα του το Καίμπριτζ και την Αθήνα, το ΙΕΔ έχει ένα φάσμα δραστηριοτήτων το οποίο καλύπτει όλες τις χώρες στις οποίες υφίσταται κάποιος πυρήνας ελληνικού δυναμικού.

Με τη σύσταση γραμμών επικοινωνίας μεταξύ της ελληνικής Διασποράς και των Ελλήνων υπευθύνων για την χάραξη πολιτικής, το ΙΕΔ φέρνει σε επαφή ελληνικά κέντρα λήψης αποφάσεων με τη διεθνή κοινότητα και ελπίζει ότι η ανταλλαγή πληροφοριών και γνώσεων θα οδηγήσει σε ενημερωμένη και αποτελεσματική χάραξη πολιτικής στην Ελλάδα.

Με μόνο λίγα χρόνια παρουσίας, το ΙΕΔ έχει παραγάγει ήδη απτά αποτελέσματα με μια οργανωτική δομη σαφώς καθορισμένη όπως αυτή ενός διεθνούς κύρους οργανισμού. Συντονίζεται από ένα Εκτελεστικό Σώμα το οποίο σε συνεργασία με το Διοικητικό Συμβούλιο και την Συμβουλευτική Επιτροπή αποφασίζει και εγκρίνει προγράμματα που εμπίπτουν στους στόχους του Ινστιτούτου. Αυτά τα προγράμματα ή τομείς ενδιαφέροντος, ανατίθενται σε ειδικούς φορείς, τις Ομάδες Ελληνικού Δυναμικού (ΟΕΔ). Οι ΟΕΔ εργάζονται αυτόνομα με αποκλειστικό σκοπό ύπαρξης την περάτωση ενός προγράμματος. Αποτελούνται απο εμπειρογνώμονες διαφόρων ειδικοτήτων που συνέρχονται προκειμένου να ερευνήσουν, να μελετήσουν και τελικά να εισηγηθούν σχέδια σε συγκεκριμένα προγράμματα.

Οι Ομάδες Ελληνικου Δυναμικού του ΙΕΔ

Μια από τις προαναφερθείσες ομάδες εκδίδει το δικό της περιοδικό, το Emphasis: A Journal of Hellenic Issues (Έμφασις: Μια Περιοδική Έκδοση Ελληνικών Θεμάτων). Το περιοδικό αυτό δημιουργήθηκε τον Φεβρουάριο του 1995 και αποτελεί ένα βήμα στο οποίο Ελληνες, Αμερικανοί και άλλοι εμπειρογνώμονες μπορούν να εκφράσουν την άποψή τους για ζητήματα που επηρεάζουν την Ελλάδα άμεσα ή έμμεσα. Το περιοδικό, που επιδιώκει να τυπώνεται δυο φορές τον χρόνο, διανέμεται είτε σε συνδρομητές είτε μέσω άλλων φορέων.

Μια άλλη ΟΕΔ επικεντρώνει το ενδιαφέρον της στο Ελληνικό Χρηματηστήριο και μελετά τον τρόπο με τον οποίο διακυμαίνονται εκεί οι τιμές των μετοχών, προκειμένου να διαπιστώσει την λειτουργικότητα της ισχύουσας οργανωτικής δομής του. Το πρόγραμμα ΙΕΔ-Ελληνικό Χρηματιστήριο αποβλέπει στην εισήγηση καθοριστικών καινοτομιών που θα βοηθήσουν στην αποτελεσματικότερη λειτουργία της κεφαλαιαγοράς στην Ελλάδα.

Η ομάδα για την Παιδεία συστάθηκε για να εξετάσει το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα αναλύοντας τη γνώμη Ελλήνων ακαδημαϊκών και φοιτητών μέσα στο πλαίσιο προσφάτως προταθέντων κοινωνικο-οικονομικών μοντέλλων για τις εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις. Η ομάδα θα συντάξει μια μελέτη στην οποία θα συμπεριλαμβάνονται νέα και προϋπάρχοντα δεδομένα. Με το ίδιο αντικείμενο διοργάνωσε πρόσφατα διεθνές συνέδριο στο Καίμπριτζ τα πορίσματα του οποίου αναμένεται να κυκλοφορήσουν σύντομα.

Κάθε χρόνο με πρωτοβουλία της ΟΕΔ Επισκέψεων καλούνται Έλληνες πολιτικοί στο Καίμπριτζ για δεκαήμερη σειρά συναντήσεων. Ήδη απο το πρώτο τέτοιο πρόγραμμα επισκέψεων τον Νοέμβριο του 1994 η σειρά στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία. Η αξιοθαύμαστη αυτή προσπάθεια έδωσε την ευκαιρία σε αντιπροσώπους του ελληνικού Κοινοβουλίου να έρθουν σε επαφή με μέλη της ελληνοαμερικανικής ακαδημαϊκής, επαγγελματικής και πολιτικής κοινότητας της Βοστώνης, της Νέας Υόρκης και της Ουάσιγκτον. Το πρόγραμμα επισκέψεων που καθόρισε το ΙΕΔ για τους επισκέπτες του περιελάμβανε στην ουσία επιστροφή των μελών του Κοινοβουλίου στα θρανία: οι επισκέπτες παρακολούθησαν διαλέξεις στο πανεπιστήμιο Χάρβαρντ σε θέματα όπως: «Ο Ρόλος της Ηγεσίας στη Χάραξη Εξωτερικής Πολιτικής», «Η Ελλάδα και τα Βαλκάνια στη Δεκαετία του '90», «Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και Κοινή Γνώμη» και «Η Ελλαδα και η Αλβανία στη Δεκαετία του '90: Μια Άσκηση Διαπραγματεύσεων».

Η Ελλάδα στον Κυβερνοχώρο

Ένα απο τα πλέον ενδιαφέροντα και μακρόπνοα προγράμματα του ΙΕΔ είναι το HR-Net, το οποιο εκμεταλλεύεται την ασύλληπτη δύναμη που παρέχει το δίκτυο του Internet. Η ομάδα HR-Net ιδρύθηκε λόγω της διαπίστωσης ότι η ενσωμάτωση του Internet στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων είναι πλεον πρωταρχικής σημασίας για τις κυβερνήσεις των ΗΠΑ και των λοιπών ανεπτυγμένων κρατών.

Το HR-Net παρέχει στο ελληνικό κράτος πρόσβαση σε τεράστιες ποσότητες πληροφοριών οι οποίες ειναι καθημερινά διαθέσιμες στο Internet. Έως τη σύσταση του HR-Net οι ελληνικοί φορείς λήψης αποφάσεων δεν είχαν κανένα μεσο πρόσβασης ή αντιλόγου σ'αυτές τις πληροφορίες, οι οποίες περιλαμβάνουν άρθρα του διεθνούς Τύπου σχετικά με την Ελλαδα και τις γειτονικές της χώρες, σημαντικά κείμενα και αποφάσεις διεθνών οργανισμών (όπως ΟΗΕ, ΝΑΤΟ, ΕΕ), καθώς επίσης και προπαγανδιστικό υλικό το οποίο διανέμουν γειτονικές χώρες οπως η Τουρκία και η πΓΔΜ.

Αυτός ο πλούτος πληροφορίας είναι ήδη διαθέσιμος στα υπουργεία Εξωτερικών, Παιδείας και Τύπου, και σύντομα θα είναι προσιτός από τη Βουλή, την ελληνική πρεσβεία στην Ουάσιγκτον και ελληνικά προξενεία ανά τον κόσμο.

Χρησιμοποιώντας το World Wide Web (WWW) (Παγκόσμιος Ιστός), το πλέον ισχυρό εργαλείο του Internet, ανεξάρτητοι οργανισμοί μπορούν να αποτελέσουν μέρος του HR-Net προωθώντας με ελάχιστο κόστος τις δραστηριότητες τους, τις υπηρεσίες τους ή τα προϊόντα τους σε εκατομμύρια χρηστών υπολογιστών.

Το ΙΕΔ σε δράση

Κατά τη διάρκεια της πρόσφατης ελληνοτουρκικής διαμάχης στο Αιγαίο, το HR-Net ήταν το μοναδικό μέσο παροχή πλήρους ενημέρωσης για τους Έλληνες του εξωτερικού, καθιστώντας το την κατ'εξοχήν πηγή αντικειμενικής πληροφόρησης στις ΗΠΑ. Καθημερινά κατά την διάρκεια της κρίσης, ο Δημήτρης Πανέρας, ένας από τους ιδρυτές του δικτύου στο Καίμπριτζ, προωθούσε τις τελευταίες εξελίξεις όπως αυτές καταγράφονταν στο Internet. Στο διάστημα αυτό, ο αριθμός προσβάσεων στον κόμβο του HR-Net αυξήθηκε κατακόρυφα απο 55000 σε 200000 την εβδομάδα.

Πέρα από τα συνήθη ειδησεογραφικά δελτία, οι φορείς του ΙΕΔ συνέλεξαν κι αλλες πληροφορίες όπως βρετανικούς ναυτικούς χάρτες οι οποίοι επιβεβαιώνουν την νομιμότητα των ελληνικών θέσεων, και εκθέσεις σχετικές με τη νομικη βάση της διαμάχης. Σύμφωνα με την κατευθυντήρια αρχή του ΙΕΔ για αμερόληπτη προώθηση των ειδήσεων, το HR-Net ως υπηρεσία ανοιχτή στο κοινό παρουσίασε και την τουρκική άποψη. Ένα σεβαστό κλάσμα των προσβάσεων στον κόμβο εκείνες τις ημέρες ήταν Τούρκοι χρήστες. Τα στοιχεία ήταν τόσο πλήρη ώστε ακόμα και η πρεσβεία στην Ουασιγκτον συνέλεξε το μεγαλύτερο μέρος των πληροφοριών της από το HR-Net.

Μια ομάδα «τρελλών» ακαδημαϊκών.

Το ξεκίνημα ενός οργανισμού με τους στόχους που έχει το ΙΕΔ είναι έργο δύσκολο ακόμη και για έμπειρους επιχειρηματίες, πόσο μάλλον όταν ξεκινά από μια ομάδα ανθρώπων των οποίων η μέση ηλικία είναι τα 28 έτη. Οι ιδρυτές της ομάδας αφιέρωσαν αρκετό χρόνο προσπαθώντας να εξασφαλίσουν υποστήριξη για την ιδέα τους. Ο Χάρης Τζίμητρας, ένα από τα μέλη του ΙΕΔ στην Αθήνα, εξηγεί: «Χρειάστηκε να πείσουμε πολλούς ότι μια ομάδα νέων «τρελλών» ακαδημαϊκών μπορεί να καταφέρει κάτι. Τώρα είναι πεπεισμένοι επειδή πράγματι έχουμε καταφέρει κάτι. Έχουμε πλέον ιστορία επιτευγμάτων και δεχόμαστε θετικά σχόλια όχι μονο απο την ελληνική Πολιτεία αλλα και από τον ελληνικό Τύπο.»

Δυσκολία μεγαλύτερη κι από το νεαρό της ηλικίας αποτέλεσε η αρχή ότι ο οργανισμός θα είναι μη κομματικός. «Είναι επιστημονικώς αποδεδειγμένο», λέει ο Χ. Τζίμητρας. «Είναι δύσκολο για τους Έλληνες να είναι ακομματικοί. Όμως, παρόλο που τα μέλη του ΙΕΔ έχουν ατομικές πολιτικές πεποιηθήσεις, αυτές δεν εμπλέκονται σε καμμιά περίπτωση στη λειτουργία και τους στόχους του ΙΕΔ».

Ως απόδειξη της μη κομματικής χροιάς του ΙΕΔ, το πρόγραμμα Επισκέψεων καλεί υπουργούς και βουλευτές από όλα τα κόμματα του ελληνικού Κοινοβουλίου για να συζητήσουν θέματα τα οποία άπτονται των ενδιαφερόντων της Ελλάδας κι όχι μόνο συγκεκριμένων πολιτικών ομάδων.

Οι προσπάθειες του ΙΕΔ φαίνεται ότι καρποφορούν και λαμβάνονται πλέον δίκαιη αναγνώριση. Ο Μάικλ Δουκάκης, πρώην κυβερνήτης της Μασσαχουσέττης και υποψήφιος για την προεδρεία των ΗΠΑ λέει: «Αισθάνομαι ενθουσιασμό για τις δυνατότητες συνεισφοράς αυτού του μη κομματικού οργανισμού στην ειρηνική πολιτική και οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας.» Ο Μοντήγκλ Στερνς, πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα κάνει εξίσου θετικά σχόλια: «Το ΙΕΔ πρέπει να χαίρει της υποστίρηξης όλων εκείνων που πιστεύουν, όπως εγώ, ότι το ταλέντο των νέων Ελλήνων, όπως τα μέλη του ΙΕΔ, είναι απαραίτητο στον αποπροσανατολισμένο κόσμο ο οποίος πρόβαλε με το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.»

Αυτοί οι επιφανείς πολιτικοί πίστεψαν τόσο πολύ στις δυνατότητες του ΙΕΔ, ωστε τώρα αποτελούν λειτουργικό του κομμάτι με την παρουσία τους στο Διοικητικό Συμβούλιο μαζί με τον Δρ. Τζων Μπραδήμας, πρώην μέλος του Αμερικανικού Κογκρέσσου και επίτιμου προέδρου του πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης.

Όραμα για το μέλλον

Παίρνοντας θάρρος από την επιτυχία του μέχρι τώρα, το ΙΕΔ οραματίζεται μια σταθερή επέκταση των δραστηριοτήτων του. Αυτή τη στιγμή δημιουργούνται οι βάσεις στην Ουασιγκτον, τη Νέα Υόρκη και το Λονδίνο, ενώ αναζητούνται συνεργάτες και στην περιοχή του Σικάγου. Πάντως, το ΙΕΔ βλέπει την επέκτασή του με τον ίδιο ορθολογισμό που διέπει και την οργανωτική του δομή, αναγνωρίζοντας ότι η αργή και μεθοδική προσέγγιση θα επιφέρει μακροπρόθεσμα περισσότερους καρπούς από μια βαστική και ανεύθυνη διεύρυνση.

Υπάρχουν ήδη σχέδια για τον επόμενο κύκλο επισκέψεων στις ΗΠΑ, οι οποίες προγραμματίζονται για το επόμενο φθινόπωρο. Αυτή τη φορά, το ΙΕΔ θα έχει την πολύτιμη βοήθεια της ελληνικής πρεσβείας στην Ουάσιγκτον και της Υπηρεσίας Πληροφοριών των ΗΠΑ (USIA).

Όπως και όλοι οι μη κερδοσκοπικοί οργανισμοι, το ΙΕΔ αναζητά συνεχώς πηγές χρηματοδότησης. Επί του παρόντος, βασίζεται αποκλειστικά στις ατομικές συνεισφορές, στις εκδηλώσεις προς αναζήτηση πόρων και στην εθελοντική εργασία μιας ομάδας δραστήριων νέων, οι περισσότεροι από τους οποίους αφιερώνουν αφιλοκερδώς ένα μεγάλο μέρος του ελεύθερου χρόνου τους μεταξύ εξετάσων και ολοκλήρωσης της διδακτορικής τους διατριβής.

Και πώς μπορεί κάποιος να επικοινωνήσει μαζί τους; Μέσω ενός υπολογιστή φυσικά. Η διεύθυνσή τους για ηλεκτρονική αλληλογραφία είναι [email protected], ενώ στον παγκόσμιο Ιστό βρίσκονται στο http://www.hri.org.