ΣΤΑΣΕΙΣ (10-09-99)

Μέτρο
Ολων των πραγμάτων μέτρο ο θάνατος· σκληρότατο μέτρο. Τώρα με τους αδικοθανατισμένους να πληθαίνουν και να σωριάζουν νέα ερείπια πάνω στην ήδη ερειπωμένη ψυχή μας, όλα, εκείνα που τα μετρούσαμε για τρανά και σπουδαία, για μοναδικά και ανεπανάληπτα, για ισότιμα της ζωής μας, αποκαλύπτονται στη ρηχότητά τους: σκιές σκιών. Η ύλη, που και πάλι θα μας σαγηνεύσει, όταν θα κοπάσει ο θάνατος και θα μας ξαναρπάξει η ημερήσια τύρβη, αποδεικνύεται τώρα πιο μικρή κι από το τίποτε, πιο ασήμαντη κι από τη σκόνη. Ο,τι σωρεύουμε, σωριάζεται. Ο,τι μας φανατίζει, πέφτει. Ο,τι αποσπά τον έρωτά μας, γυμνώνεται για να φανεί ένα πελώριο μηδενικό. Μοχθώντας για κάποιο μυθικό «ευ ζην», παραβλέπουμε συχνά πως η μοναδική αξία είναι το ζην, αυτό καθαυτό, ταπεινό πλην ανεπανάληπτο. Μας το δίδαξε αυτό, με τον απέριττο τρόπο εκείνης της οργής που συγκλονίζει τα έγκατα του ανθρώπου, ένας παππούς που, μπροστά στα χαλάσματα του σπιτιού του, σε κάποια από τις ρημαγμένες γειτονιές της Αθήνας, στράφηκε και μούντζωσε τα ερείπια. «Αυτά ξαναφτιάχνονται, είπε. Μονάχα ο άνθρωπος δεν ξαναφτιάχνεται». Τόσο απλό. Τόσο πολύτιμα απλό. Και το ίδιο ακριβώς μας διδάσκουν με το ασκητικό τους πάθος τα συνεργεία της εθελοθυσίας, ελληνικά, τούρκικα, γαλλικά, γερμανικά, ελβετικά, ανθρώπινα· λιγομίλητοι άνθρωποι, σαν ταμένοι, νιώθουν πως τους έπεσε το χρέος να στηρίξουν με το ζήλο τους τα ερείπια της αλληλεγγύης. Σαν μαιευτήρες, αρπάζουν τη ζωή -έναν Τζαννή, μιαν Ευδοκία, αύριο άλλους- και την ανασταίνουν, κι ας έδειχναν όλα τα σημάδια πως είχε περάσει κιόλας το μαύρο κατώφλι. Πουθενά αλλού δεν ακούγεται χειροκρότημα δίκαιο όσο αυτό που συνοδεύει ζωηρότατο και ανακουφισμένο την έξοδο από τον χθόνιο κόσμο πλασμάτων που ράγισαν αλλά δεν συνετρίβησαν. Ποτέ το χαμόγελο δεν θριαμβεύει όσο εκείνες τις στιγμές της νίκης του ανθρώπου που φαίνεται ήδη σωριασμένος και καταπτοημένος. Και ποτέ άλλοτε δεν γυμνώνονται τόσο αποκαλυπτικά οι λοιπές αξίες μας, οι πεφιλημένες, τα καθημερινά δολώματα και παραμύθια μας - το χρηματιστήριο και οι μετοχές, οι σπουδαίες θέσεις, τα κινητά και τ' ακίνητα, τα μύρια όσα κτερίσματα της άνεσης ή της πολυτελούς διαβίωσης, η δύναμη, τα ψηλά πατώματα και οτιδήποτε άλλο συμβολίζει μιαν επιτυχία που αναλωνόμαστε για να την κυνηγάμε, και μάλιστα με την πανίσχυρη ψευδαίσθηση ότι ασφαλίζουμε το μέλλον μας από κάθε κακό, ένα μέλλον που -σαφής ο σεισμός, αδυσώπητα σαφής- δεν περνάει μόνο από το χέρι μας.
Του ΠΑΝΤΕΛΗ ΜΠΟΥΚΑΛΑ

	ΣΤΑΣΕΙΣ (10-09-99)
Μέτρο	Ολων των πραγμάτων μέτρο ο θάνατος· σκληρότατο μέτρο. Τώρα με τους αδικοθανατισμένους να πληθαίνουν και να σωριάζουν νέα ερείπια πάνω στην ήδη ερειπωμένη ψυχή μας, όλα, εκείνα που τα μετρούσαμε για τρανά και σπουδαία, για μοναδικά και ανεπανάληπτα, για ισότιμα της ζωής μας, αποκαλύπτονται στη ρηχότητά τους: σκιές σκιών. Η ύλη, που και πάλι θα μας σαγηνεύσει, όταν θα κοπάσει ο θάνατος και θα μας ξαναρπάξει η ημερήσια τύρβη, αποδεικνύεται τώρα πιο μικρή κι από το τίποτε, πιο ασήμαντη κι από τη σκόνη. Ο,τι σωρεύουμε, σωριάζεται. Ο,τι μας φανατίζει, πέφτει. Ο,τι αποσπά τον έρωτά μας, γυμνώνεται για να φανεί ένα πελώριο μηδενικό. Μοχθώντας για κάποιο μυθικό «ευ ζην», παραβλέπουμε συχνά πως η μοναδική αξία είναι το ζην, αυτό καθαυτό, ταπεινό πλην ανεπανάληπτο. Μας το δίδαξε αυτό, με τον απέριττο τρόπο εκείνης της οργής που συγκλονίζει τα έγκατα του ανθρώπου, ένας παππούς που, μπροστά στα χαλάσματα του σπιτιού του, σε κάποια από τις ρημαγμένες γειτονιές της Αθήνας, στράφηκε και μούντζωσε τα ερείπια. «Αυτά ξαναφτιάχνονται, είπε. Μονάχα ο άνθρωπος δεν ξαναφτιάχνεται». Τόσο απλό. Τόσο πολύτιμα απλό. Και το ίδιο ακριβώς μας διδάσκουν με το ασκητικό τους πάθος τα συνεργεία της εθελοθυσίας, ελληνικά, τούρκικα, γαλλικά, γερμανικά, ελβετικά, ανθρώπινα· λιγομίλητοι άνθρωποι, σαν ταμένοι, νιώθουν πως τους έπεσε το χρέος να στηρίξουν με το ζήλο τους τα ερείπια της αλληλεγγύης. Σαν μαιευτήρες, αρπάζουν τη ζωή -έναν Τζαννή, μιαν Ευδοκία, αύριο άλλους- και την ανασταίνουν, κι ας έδειχναν όλα τα σημάδια πως είχε περάσει κιόλας το μαύρο κατώφλι. Πουθενά αλλού δεν ακούγεται χειροκρότημα δίκαιο όσο αυτό που συνοδεύει ζωηρότατο και ανακουφισμένο την έξοδο από τον χθόνιο κόσμο πλασμάτων που ράγισαν αλλά δεν συνετρίβησαν. Ποτέ το χαμόγελο δεν θριαμβεύει όσο εκείνες τις στιγμές της νίκης του ανθρώπου που φαίνεται ήδη σωριασμένος και καταπτοημένος. Και ποτέ άλλοτε δεν γυμνώνονται τόσο αποκαλυπτικά οι λοιπές αξίες μας, οι πεφιλημένες, τα καθημερινά δολώματα και παραμύθια μας - το χρηματιστήριο και οι μετοχές, οι σπουδαίες θέσεις, τα κινητά και τ' ακίνητα, τα μύρια όσα κτερίσματα της άνεσης ή της πολυτελούς διαβίωσης, η δύναμη, τα ψηλά πατώματα και οτιδήποτε άλλο συμβολίζει μιαν επιτυχία που αναλωνόμαστε για να την κυνηγάμε, και μάλιστα με την πανίσχυρη ψευδαίσθηση ότι ασφαλίζουμε το μέλλον μας από κάθε κακό, ένα μέλλον που -σαφής ο σεισμός, αδυσώπητα σαφής- δεν περνάει μόνο από το χέρι μας. Του ΠΑΝΤΕΛΗ ΜΠΟΥΚΑΛΑ