Πάλι για
τον Γ. Παπαδόπουλο
|
Ελαβα αρκετά μηνύματα για όσα έγραψα προχθές, με αφορμή το θάνατο του πραξικοπηματία και δικτάτορα Γεωργίου Παπαδοπούλου. Ολα ήσαν αρνητικά: Δεν ήταν πολιτικός κρατούμενος, μου λένε, και η πολιτεία δεν όφειλε να του συμπεριφερθεί με πολιτικά κριτήρια. Ηταν επίορκος, προδότης της Δημοκρατίας και της Πατρίδας, όργανο ξένων υπηρεσιών, αυτός είναι που απέσυρε την ελληνική μεραρχία από την Κύπρο και άνοιξε το δρόμο στην τουρκική κατοχή, αυτός ήταν που με τη βία κατάργησε τα πολιτικά δικαιώματα και τα δικαιώματα του ανθρώπου και έστειλε στις φυλακές και τις εξορίες δέκα χιλιάδες ανθρώπους (μεταξύ των οποίων και τον γράφοντα). Κ.λπ., κ.λπ...
Ολα αυτά με αναγκάζουν ν' απολογηθώ και το πρώτο που έχω να παρατηρήσω είναι το εξής: Πρόκειται για παράνομες μεν αλλά καθαρά πολιτικές επιλογές. Συνεπώς με την κάθε φάση της νεώτερης ιστορίας μας πρέπει να αποφασίσουμε τι είδους επαφή θα έχουμε: ποινική ή πολιτική. Αν αποφασίσουμε να έχουμε το πρώτο είδος επαφής, το οποίο αναγκαστικά συνεπιφέρει συναισθηματική φόρτιση και ηθικές αξιολογήσεις (αυτό είναι καλό και αυτό κακό), θα χάσουμε την πολιτική διάσταση και διατρέχουμε τον κίνδυνο να... ποινικοποιήσουμε ολόκληρη την πολιτική μας ζωή: Με ποινικά κριτήρια είμαστε υποχρεωμένοι ν' ασχοληθούμε με το Γουδί, με τον Πλαστήρα, τον Πάγκαλο, τον Κονδύλη, τον Μεταξά...
Αν θέλουμε, λοιπόν, να έχουμε επαφή με την Ιστορία, τα κριτήριά μας θα είναι αναγκαστικά ιστορικά και πολιτικά: Από την άποψη αυτή η εκτέλεση της θανατικής καταδίκης του Γεωργίου Παπαδοπούλου θα ήταν πράξη πολιτική και αναλόγως θα εκρίνετο. Πολιτική πράξη και μάλιστα βαρύνουσα ήταν και η απόφαση να μην εκτελεσθεί. Η μέχρις εξοντώσεως φυλάκισή του δεν είχε κανένα πολιτικό νόημα, πέρα από την εξυπηρέτηση μικροπολιτικών σκοπιμοτήτων: Το ΠΑΣΟΚ, για να διατηρήσει κάποια επίφαση αντιδικτατορική και «αντιστασιακή» και εν εγρηγόρσει τα αντιδεξιά σύνδρομα. Η Ν.Δ. για να μη δυσαρεστήσει σημαντική μερίδα των ψηφοφόρων της.
Συνεπώς η φυλάκιση του Γεωργίου Παπαδοπούλου και των άλλων «πρωταιτίων» επί ένα τέταρτο του αιώνα και πλέον ούτε καν εκδικητικό χαρακτήρα δεν είχε. Ηταν και είναι πολιτική ανωμαλία την οποία εγκαίρως το δημοκρατικό καθεστώς είχε υποχρέωση να εκκαθαρίσει. Με την ίδια ακριβώς πολιτική έννοια υπήρξε σοβαρή ανωμαλία με πολλές συνέπειες η διατήρηση πολιτικών κρατουμένων είκοσι χρόνια μετά τη λήξη του εμφυλίου πολέμου ή της εσωτερικής ανταρσίας, όπως το προτιμούν μερικοί.
Υπάρχει όμως και μια άλλη πλευρά, την οποία θα προσπαθήσω να προσεγγίσω με παραδείγματα: Τον Κ. Καραμανλή (φυσικά τον πρεσβύτερο) δεν τον ψήφισα ποτέ, ούτε θα τον ψήφιζα σε καμία περίπτωση. Οι πολιτικές διαφορές, παρά τα πολλά υποκειμενικά στοιχεία που τις διαμορφώνουν έχουν (αλλά μόνο σε τελευταία ανάλυση) αντικειμενική υπόσταση: Στη μια όχθη του ποταμού στέκεται ο ένας και στην άλλη ο άλλος. Πολλές φορές ψηφίζουμε πρόσωπα και κόμματα, με τα οποία διαφωνούμε, αλλά θέλουμε να δηλώσουμε την όχθη στην οποία στεκόμαστε. Και άλλες φορές, ενώ συμφωνούμε, τα καταψηφίζουμε, επειδή από μια γενικότερη άποψη, δεν αισθανόμαστε ότι πορευόμαστε στην ίδια όχθη.
Ο Κ. Καραμανλής, όμως, υπήρξε ίσως ο πιο ολοκληρωμένος Ελληνας πολιτικός του αιώνα μας. Οποιαδήποτε φυσική αντιπαλότητα είναι δύσκολο να μειώσει την προσωπικότητά του. Η πολιτική, βλέπετε, είναι σαν τις άλλες καλές τέχνες: Τη ζωγραφική, τη γλυπτική, τη μουσική, κ.λπ. Τα έργα της, είτε μας αρέσουν είτε όχι, έχουν μέσα τους (ή δεν έχουν) όλους τους όρους της ύπαρξής τους, χωρίς να χρειάζεται να κάνουμε αναφορές έξω από αυτά για να τα καταλάβουμε. Τα πολιτικά έργα του Καραμανλή ήταν αυθύπαρκτα και άρα νέες πραγματικότητες.
Με την ίδια έννοια, ιδιαίτερα αυτές τις μέρες, μπορούμε να μιλήσουμε για το «πολιτικό μεγαλείο του Στάλιν», ο οποίος, ως γνωστό, υπήρξε δικτάτορας και σφαγεύς!
Δεν θέλω να συγκρίνω αυτά τα πρόσωπα με τον Γεώργιο Παπαδόπουλο, αν και πρέπει να ομολογήσουμε ότι είχε τόλμη και πάθος. Θέλω απλώς να επισημάνω ότι κυβέρνησε τη χώρα επί έξι χρόνια, χειρίσθηκε μεγάλης σημασίας ζητήματα και, αν θέλουμε να έχουμε κάποια επαφή με αυτή τη φάση της ιστορίας μας, αυτή μόνο πολιτική μπορεί να είναι και όχι ποινική ή συναισθηματική...
Του ΑΝΤΩΝΗ ΚΑΡΚΑΓΙΑΝΝΗ
|
