Δυο εβδομάδες, αρχής γενομένης από την Πέμπτη και μέχρι τις 15 Μαρτίου έχουν στη διάθεση τους περίπου 800.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις και ελεύθεροι επαγγελματίες, για να υποβάλουν -ανάλογα με το λήγοντα ΑΦΜ- την ετήσια δήλωση φορολογίας εισοδήματος.

Στο λογιστικό-εξωλογιστικό σύστημα προσδιορισμού του καθαρού εισοδήματος, επί του οποίου υπολογίζεται ο φόρος και το οποίο ίσχυσε από πέρυσι για επιχειρήσεις, γιατρούς, ψυχολόγους, λογιστές-φοροτεχνες κ.λπ. εντάσσονται από φέτος και οι δικηγόροι. Βεβαια, μπορούν να αρνηθούν τον υπολογισμό του καθαρού εισοδήματός τους με το λογιστικό-εξωλογιστικό σύστημα, αλλά στην περίπτωση αυτήν θα βρεθούν αντιμέτωποι με τη δήλωση περιουσιακών στοιχειων ή κοινώς «πόθεν έσχες».

Η φετινή φορολογική χρονιά, που ξεκινάει την Πέμπτη -κι ενώ ήδη εξετάζεται, σύμφωνα με πληροφορίες, το ενδεχόμενο παράτασης των προθεσμιών επιφυλάσσει ελάχιστες εκπλήξεις στις εν λόγω φορολογικές ομάδες. Εκτος της νέας φορολογικής κλίμακας και των αλλαγών που ισχύουν για τη μεγάλη πλειονότητα των φορολογουμένων (μείωση κατά 50% συμπληρωματικού φόρου ακινήτων, φύλαξη οικογενειακών αποδείξεων 1 εκατ. δρχ. στην οικία σας για μια πενταετία κ.λπ.) οι ομάδες αυτές θα συναντήσουν ορισμένες δευτερεύουσας σημασίας αλλαγές στο ειδικό έντυπο Ε3. Αφορούν κυρίως στην υποχρεωτική αναγραφή του ποσού, που προκύπτει από τον περιορισμό των λογιστικών καθαρών κερδών στο 150% των εξωλογιστικών, αλλά και την απλούστευση του εντύπου, αφού πλέον ζητούνται λιγότερα πληροφοριακά στοιχεία του φορολογουμένου.

Τριπλό σύστημα για ελεύθερους επαγγελματίες

Από φέτος και οι δικηγόροι στο λογιστικό εξωλογιστικό

Σε τριπλό σύστημα φορολόγησης έχει «ρίξει» από το προηγούμενο έτος τους ελεύθερους επαγγελματίες το υπουργείο Οικονομικών. Για τους «αντιρρησίες» υπάρχει και η εναλλακτική τέταρτη οδός υποβολής της «κατάστασης δήλωσης περιουσιακών στοιχείων» (Ε15), οπότε και θα ελεγχθούν κατά προτεραιότητα και εξονυχιστικά από την Eφορία.

Σύμφωνα με το τριπλό σύστημα φορολόγησης, το καθαρό εισόδημα γιατρών, οδοντιάτρων, κτηνιάτρων, ψυχολόγων, φυσιοθεραπευτών, οικονομολόγων, συμβούλων επιχειρήσεων, λογιστών - φοροτεχνικών και αναλυτών - προγραμματιστών (βιβλία Β  ή προαιρετικά Γ  κατηγορίας), το οποίο εξευρίσκεται λογιστικά δεν μπορεί να είναι μικρότερο από αυτό που προκύπτει βάσει του μοναδικού συντελεστή καθαρού κέρδους (MΣKK) επί των ακαθαρίστων αμοιβών, δηλ. το εξωλογιστικό. Αν το λογιστικό καθαρό κέρδος είναι υψηλότερο του εξωλογιστικού, τότε περιορίζεται στο 150% του εξωλογιστικού (σ.σ. παράταση της διάταξης για μια τριετία).

Για τους δικηγόρους εφαρμόζεται το διπλό σύστημα φορολόγησης, δηλ. ο λογιστικός και εξωλογιστικός προσδιορισμός και ο φόρος υπολογίζεται επί του υψηλότερου ποσού. Ομως, αν τα έσοδά τους από την άσκηση του δικηγορικού επαγγέλματος ξεπερνούν τα 40 εκατ. δρχ., τότε το καθαρό κέρδος προσδιορίζεται μόνο λογιστικά, όπως και στους άλλους επαγγελματίες.

Οι ελεύθεροι επαγγελματίες πρέπει να γνωρίζουν ακόμη:

– Ο MΣKK ξεκινάει από 15% για δασολόγους και φθάνει 40% για ηθοποιούς, 45% για οδοντιάτρους με βοηθητικό προσωπικό, ζωγράφους, γλύπτες, χαράκτες, σκιτσογράφους, μουσουργούς, συνθέτες, ενορχηστρωτές, στιχουργούς, συγγραφείς και χορογράφους, 50% για δικηγόρους, γιατρούς με βοηθητικό προσωπικό, οδοντιάτρους με προσωπική εργασία, κτηνιάτρους, συμβολαιογράφους, άμισθους υποθηκοφύλακες, επιμελητές, χημικούς, καθηγητές, οικονομολόγους, ερευνητές, φορολογικούς συμβούλους και οργανωμένα γραφεία, καθώς και 55% για γιατρούς με προσωπική εργασία, ιδιοκτήτες λογιστικού - φορολογικού γραφείου και ξεναγούς. Αν δεν προβλέπεται MΣKK λαμβάνεται ο μέσος όρος 47, 75%.

– Το λογιστικό εισόδημα δεν μπορεί να είναι μικρότερο εκείνου που προκύπτει βάσει σταθερών επαγγελματικών δαπανών (σ.σ. όχι μεγαλύτερο των 10 εκατ. δρχ.).

– Στους γιατρούς το εισόδημα βάσει σταθερών επαγγελματικών δαπανών προσαυξάνεται κατά 40% για τους χειρουργούς και μαιευτήρες και 15% για τις άλλες ειδικότητες.

– Σταθερές επαγγελματικές δαπάνες είναι το μίσθωμα, η ΔEH, ΟTE, EYΔAΠ, κινητά και δαπάνη σύνδεσης στο Διαδίκτυο, καθώς και παροχής τηλεομοιοτυπικών υπηρεσιών. Η δαπάνη μισθώματος περιορίζεται στο 80% για τους κτηνιάτρους.

– Αν χρησιμοποιείτε την κατοικία σας ως επαγγελματική στέγη, θα λάβετε υπόψη 40 τ.μ., αν είστε γιατρός, οδοντίατρος ή ψυχολόγος και 20 τ.μ. για άλλο επάγγελμμα.

– Αν έχετε εισόδημα και από μισθωτές υπηρεσίες, τότε περιορίζεται στο 50% εκείνο που προκύπτει βάσει σταθερών επαγγελματικών δαπανών. Το άθροισμα και των δύο δεν μπορεί να είναι μικρότερο από το αρχικό καθαρό εισόδημα βάσει επαγγελματικών δαπανών.

– Από τον τρίτο τρόπο προσδιορισμού του καθαρού εισοδήματος βάσει σταθερών επαγγελματικών δαπανών εξαιρούνται οι επαγγελματίες άνω των 65 ετών (άσκηση 10 έτη), τυφλοί, ανάπηροι άνω του 80%.

– Στο σύστημα δεν υπάγονται οι νέοι επαγγελματίες κατά τα πρώτα τρία χρόνια άσκησης του επαγγέλματός τους κι εφόσον δεν έχουν περάσει δέκα χρόνια από την απόκτηση του πτυχίου.

– Από το σύστημα εξαιρούνται και όσοι έχουν ακαθόριστα έσοδα άνω των 40 εκατ. δρχ., οπότε το καθαρό κέρδος προσδιορίζεται λογιστικά.

– Ο συντελεστής απόδοσης διαμορφώνεται από 2, 5 έως 3, 5 ανάλογα με τα έτη άσκησης του επαγγέλματος.

– Για τον υπολογισμό του τεκμαρτού μισθώματος λαμβάνεται υπόψη ο διορθωτικός συντελεστής, που είναι 1, 10 έως 1, 40 ανάλογα με την τιμή ζώνης, και ο συντελεστής παλαιότητας από 0, 60 έως 0, 90.

Σημειώνεται ότι οι καλλιτέχνες - τραγουδιστές παραμένουν στο καθεστώς των αντικειμενικών κριτηρίων, όπως και οι μηχανικοί - αρχιτέκτονες στο σύστημα υπολογισμού των κερδών βάσει των ακαθόριστων εσόδων επί του συντελεστή καθαρού κέρδους. Οσο για τους βιβλιοπώλες τα καθαρά κέρδη τους υπολογίζονται μόνο εξωλογιστικά βάσει του MΣKK 30%.

Eπιχειρήσεις: Λογιστικά - εξωλογιστικά τα καθαρά κέρδη

Με το νέο λογιστικό -εξωλογιστικό σύστημα προσδιορίζονται τα καθαρά κέρδη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, για τις οποίες ο φόρος υπολογίζεται πάντοτε επί του υψηλότερου ποσού που θα προκύψει εκ των δύο μεθόδων.

Ανάλογα με την κατηγορία της επιχείρησης, το διπλό σύστημα, που εφαρμόζεται από την προηγούμενη φορολογική περίοδο, παρουσιάζει ορισμένες διαφοροποιήσεις:

1. Επιχειρήσεις αγοράς και πώλησης εμπορευμάτων, καθώς και επιχειρήσεις αγαθών, με βιβλία Β' κατηγορίας. Οι εν λόγω επιχειρήσεις προσδιορίζουν τα καθαρά κέρδη τους εξωλογιστικά (γινόμενο ακαθάριστων εσόδων και ΜΣΚΚ) και λογιστικά (ακαθάριστα έσοδα μείον δαπάνες).

Το μεγαλύτερο ποσό κερδών, που θα προκύψει από τις δύο μεθόδους, αποτελεί το καθαρό κέρδος και επί αυτού υπολογίζεται ο φόρος. Σημειώνεται ότι τα λογιστικά δεν μπορούν να υπερβούν τα εξωλογιστικά προσαυξημένα κατά 50%.

Σε περίπτωση αναπόσβεστης χρήσης, οι αποσβέσεις γίνονται μέσω του ΜΣΚΚ. Αν δεν υπάρχει υποχρέωση σύνταξης απογραφής, λόγω δραστηριότητας ή ακαθάριστων εσόδων, για την εξεύρεση του κόστους των πωληθέντων λαμβάνεται υπόψη: ως απογραφή έναρξης το 10% των αγορών των εμπορευμάτων ή υλών ή λοιπών αγαθών της προηγούμενης χρήσης και ως απογραφή λήξης το 10% των ειδών των αγορών της κρινόμενης χρήσης.

2. Επιχειρήσεις αποκλειστικά παροχής υπηρεσιών, με βιβλία Β' ή προαιρετικά Γ' κατηγορίας και ακαθάριστα έσοδα μέχρι 20 εκατ. δρχ. Αν τα ακαθάριστα έσοδα των επιχειρήσεων αυτών ξεπερνούν το όριο των 20 εκατ. δρχ., τότε δεν υπάγονται στο νέο σύστημα και τα κέρδη τους προσδιορίζονται μόνο με τη λογιστική μέθοδο.

3. Μικτές επιχειρήσεις, με έσοδα από τον κλάδο παροχής υπηρεσιών τουλάχιστον 70% των συνολικών εσόδων. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι τα έσοδά τους από την παροχή υπηρεσιών να μην ξεπερνούν τα 20 εκατ. δρχ.

Τα συνολικά καθαρά κέρδη προσδιορίζονται καταρχήν λογιστικά ανά κλάδο και στη συνέχεια εξωλογιστικά επίσης ανά κλάδο. Ο φόρος υπολογίζεται επί του μεγαλύτερου ποσού και στην κατηγορία αυτή τα λογιστικά περιορίζονται στο 150% εξωλογιστικών κερδών.

Σημειώνεται ότι οι δαπάνες κάθε δραστηριότητας αφαιρούνται από το μικτό κέρδος και, αν υπάρχουν κοινές δαπάνες, επιμερίζονται με βάση τα ακαθάριστα έσοδα κάθε κλάδου. Για το διαχωρισμό του μισθώματος λαμβάνεται υπόψη η επιφάνεια της επαγγελματικής στέγης που χρησιμοποιείται για κάθε δραστηριότητα.

4. Μικτές επιχειρήσεις, με έσοδα από τον κλάδο παροχής υπηρεσιών πάνω από 20 εκατ. δρχ. Τα συνολικά καθαρά κέρδη των επιχειρήσεων αυτών προσδιορίζονται λογιστικάΚ και μετά με το μικτό τρόπο: τα καθαρά κέρδη από τον κλάδο εμπορίας ή παραγωγής υπολογίζονται εξωλογιστικά (ακαθάριστα έσοδα επί ΜΣΚΚ) και από τον παροχής υπηρεσιών λογιστικά (έκπτωση δαπανών από τα ακαθάριστα έσοδα). Ειδικά για τις επιχειρήσεις με βιβλία Γ' κατηγορίας ακολουθείται η ίδια μέθοδος, εφόσον τα ακαθάριστα έσοδα του κλάδου της παροχής υπηρεσιών αποτελούν το 70% των συνολικών κερδών της επιχείρησης.

Ακόμα, οι επιχειρήσεις πρέπει να γνωρίζουν ότι:

– Το λογιστικό - εξωλογιστικό σύστημα δεν εφαρμόζεται σε επιχειρήσεις που μετά από άδεια δικαστηρίου εκποιούν όλα τα προϊόντα της εταιρείας, που ασκούν πάνω από δύο έτη.

– Οι επιχειρήσεις αποτελούν πλέον ενιαίο σύνολο και δεν υπάρχει διάκριση μεταξύ έδρας και υποκαταστήματος.

– Αν κάποια δραστηριότητά σας δεν υπάγεται στο νέο σύστημα, τότε τα καθαρά κέρδη αυτής θα υπολογιστούν βάσει βιβλίων και στοιχείων.