Το βράδυ που ο Δ. Αβραμόπουλος ανακοίνωσε την πρόθεσή του να ιδρύσει κόμμα και τις αμέσως επόμενες μέρες που ο κουρνιαχτός άρχισε να κατακάθεται, στην κυβέρνηση και στο ΠΑΣΟΚ έβλεπες και άκουγες τριών ειδών πρόσωπα και απόψεις: Οσους έτριβαν τα χέρια τους πιστεύοντας ότι ο δήμαρχος θα πλήξει αποκλειστικά τη Ν.Δ. Οσους προβληματίστηκαν μην αποκλείοντας το ενδεχόμενο η νέα κατάσταση να πλήξει το ΠΑΣΟΚ. Και όσους στενοχωρήθηκαν, επειδή ο Αβραμόπουλος προκαλούσε πρόβλημα στη Ν.Δ. και απάλλασσε, έστω προσωρινά, τον Κ. Σημίτη από την ισχυρή πίεση που δεχόταν όλο αυτό το διάστημα.

Αν για τη Ν.Δ. η εμφάνιση Αβραμόπουλου σημαίνει τουλάχιστον μια τριετία αναταραχής, στο ΠΑΣΟΚ άλλαξε τα σχέδια πολλών, ακόμη και του πρωθυπουργού. Ολοι θυμούνται ότι ορισμένα καθοριστικά γεγονότα των τελευταίων μηνών (ναυάγιο «Σάμινα», κοτερολογία-Τσουκάτος, αποπομπή Πάγκαλου κ.ά.) είχαν δημιουργήσει ένα πιεστικό κλίμα, αφόρητο ακόμη και για τον κ. Σημίτη, ο οποίος διατηρεί αντοχή στην πίεση της συγκυρίας.

Η «αποχή των κορυφαίων», όπως χαρακτηρίστηκε η επί ένα διάστημα άρνηση πολλών πρωτοκλασάτων υπουργών να στηρίξουν τις κυβερνητικές επιλογές, είχε οδηγήσει ακόμη και τον ίδιο τον πρωθυπουργό στη μελαγχολική διαπίστωση ότι «όλοι κοιτάζουν το προσωπικό τους μαγαζάκι», προφανώς επειδή διέβλεπαν ότι έτσι θα είχαν καλύτερη αφετηρία στη «μετά Σημίτη εποχή».

Οι επώνυμοι

Ο Aκης Τσοχατζόπουλος, ο οποίος πάντα έχει στο πίσω μέρος του κεφαλιού του το στόχο να γίνει πρώτος, πέταγε συχνά πυκνά υπονοούμενα για τις φιλοδοξίες του.

Ο Θ. Πάγκαλος, «πικραμένος» από τον τρόπο αποπομπής του, δεν θα είχε πλέον κανέναν ενδοιασμό να πλήξει τον κ. Σημίτη.

Η Βάσω Παπανδρέου, η οποία ουδέποτε αμφισβήτησε τον πρωθυπουργό, φρόντιζε να μην υστερεί, έναντι του Ακη Τσοχατζόπουλου, στη δημιουργία εσωκομματικών ερεισμάτων, κυρίως μέσω της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Ορισμένα πρώην κυβερνητικά στελέχη (Γιαννόπουλος, Καστανίδης), επίσης «πικραμένα» από επιλογές του πρωθυπουργού, τάχθηκαν υπέρ της δυαρχίας.

Ακόμη και ο Γιώργος Παπανδρέου, με μια δήλωση-έκπληξη, έδειξε να μην αποκλείει τη δυαρχία, αν και στη συνέχεια την αναίρεσε.

Ο Θ. Τσουκάτος πρωτοστάτησε στην προώθηση μιας πρότασης νόμου, η οποία εκ των πραγμάτων δυσκόλευε τη ζωή του πρωθυπουργού.

Ολα αυτά είναι ετερόκλητες κινήσεις και, προφανώς, δεν εντάσσονταν σε κανένα «σχέδιο συνωμοσίας». Ομως, στο μέγαρο Μαξίμου δεν είχαν ψευδαισθήσεις: Ορισμένες κινήσεις (όπως π.χ. η ολοφάνερη εν όψει εσωκομματικών εκλογών ομαδοποίηση της πλευράς Τσοχατζόπουλου και η εξ αντικειμένου ταύτιση μαζί της άλλων, απρόσμενων «συμμάχων») θα δημιουργούσαν ένα διαρκές κλίμα φθοράς για τον πρωθυπουργό. Και αν αυτό συνεχιζόταν ώς το συνέδριο του 2002, η εκλογική τύχη του ΠΑΣΟΚ θα ήταν προδιαγεγραμμένη, κάτι που ουδέποτε έπαψαν να επιδιώκουν ορισμένοι «αμετανόητοι αντι-Σημιτικοί». Ολα αυτά ανετράπησαν από την κίνηση Αβραμόπουλου.

Kαι, όπως εκτιμούν στενοί συνεργάτες του, τώρα πλέον «όλα τα χαρτιά είναι στα χέρια του Σημίτη». Την ώρα που η Ν.Δ. ταλανίζεται από τα εσωκομματικά προβλήματα, ο κ. Σημίτης μπορεί ταυτόχρονα:

– «Να ανοίξει το πολιτικό παιχνίδι», να κάνει δηλαδή αυτό που πολλοί τον επικρίνουν ότι δεν έκανε την επομένη των εκλογών:

Tην αμφίπλευρη διεύρυνση του ΠΑΣΟΚ. Στελέχη και από την Κεντροδεξιά και από την Κεντροαριστερά υπάρχουν κι όλα εξαρτώνται από τις πρωτοβουλίες του πρωθυπουργού.

– Να ανανεώσει την κυβέρνησή του. Παρά τη γνωστή απέχθειά του προς τους ανασχηματισμούς, θεωρείται βέβαιο ότι θα υποχρεωθεί να καταφύγει σ' αυτή τη λύση. Οχι μόνο διότι «ορισμένοι κοντεύουν να μουχλιάσουν στις ίδιες καρέκλες», αλλά επειδή είναι πανθομολογούμενη η διαπίστωση ότι το όφελος από τη «σιγουριά» που εξασφαλίζει η παραμονή των ίδιων προσώπων σ' ένα κυβερνητικό σχήμα μπορεί να είναι πλέον μικρότερο από τη ζημιά που προκαλεί η αίσθηση του «κατεστημένου». Αλλωστε, κοινή είναι η πεποίθηση ότι δεν είναι μόνο ο Γιάννος Παπαντωνίου που «έχει κλείσει τον κύκλο του», όπως ευθαρσώς παραδέχτηκε.

– Να επιταχύνει τις λεγόμενες διαρθρωτικές αλλαγές σε όλα τα επίπεδα, αν θέλει να προλάβει τη «μάχη με το χρόνο» και να έχει ορατά αποτελέσματα στο τέλος της κυβερνητικής θητείας.

Στο συνέδριο

Ετσι, οι νέες εκτιμήσεις στο μέγαρο Μαξίμου είναι σαφώς πιο αισιόδοξες. Στο επικείμενο συνέδριο -λένε- δεν πρόκειται να αμφισβητηθεί η πρωτοκαθεδρία του κ. Σημίτη, αφού κάτι τέτοιο θα συνεπαγόταν την απομάκρυνσή του από την πρωθυπουργία, και το κυβερνών κόμμα, ο μοναδικός σήμερα σταθερός πολιτικός πόλος, θα εισερχόταν σε φάση αστάθειας.

Η πρόταση για δυαρχία εκτιμάται ότι δεν θα τεθεί, αλλά κι αν τεθεί, δεν θα έχει τύχη, αφού αυτή τη φορά με τον Σημίτη θα ταχθεί η μέγιστη πλειοψηφία των γνωστών στελεχών, πλην ελαχίστων που έχουν αλλάξει στρατόπεδο.

Ο Aκης Τσοχατζόπουλος, κατά τις ίδιες εκτιμήσεις, δεν πρόκειται να θέσει τέτοιο θέμα και όλες οι κινήσεις του αποσκοπούν στο να συσπειρώνει τους δικούς του, αν χρειαστεί στο μέλλον να ξαναδοκιμάσει την τύχη του στο παιχνίδι της πρωτιάς. Και αυτό μπορεί να συμβεί μόνο εάν ο κ. Σημίτης ηττηθεί στις προσεχείς εκλογές. Οι άλλοι πιθανοί και επίδοξοι διάδοχοι του κ. Σημίτη (Βάσω Παπανδρέου, Γιώργος Παπανδρέου, Γιάννος Παπαντωνίου, Κ. Λαλιώτης, Ευάγγ. Βενιζέλος κ.ά.) δεν έχουν λόγους να βιάζονται σ' αυτή τη φάση. Αλλωστε, πρόσφατα η κ. Παπανδρέου διατύπωσε την πρόβλεψη ότι ο κ. Σημίτης θα είναι πρωθυπουργός ώς το 2008.

Ομως, ανεξαρτήτως προβλέψεων, σχεδόν όλοι στο κυβερνών κόμμα συμφωνούν ότι τα πάντα θα εξαρτηθούν από την πορεία του κυβερνητικού έργου στα επόμενα τρία χρόνια. Και ειδικότερα:

– Από το αν η οικονομία θα εξακολουθήσει να αποτελεί «το καλό χαρτί» για την κυβέρνηση και, επομένως, θα της επιτρέψει στα δύο τελευταία χρόνια της θητείας της να τονώσει τη βαλλόμενη κοινωνική πολιτική της, όπως έγινε και στην προηγούμενη θητεία της.

Ασφαλείς προβλέψεις δεν είναι δυνατό να γίνουν από τώρα, παρά το φαινομενικά σταθερό περιβάλλον που εξασφαλίζει το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα, διότι μπορεί να ανακύψουν άλλα προβλήματα (π.χ. ανταγωνιστικότητας κ.ά.).

– Από το αν θα καταφέρει η κυβέρνηση να οδηγήσει σε πτωτική τροχιά την ανεργία, που αποτελεί πλέον το βραχνά της ελληνικής κοινωνίας γενικά και χιλιάδων οικογενειών ειδικότερα.

Στελέχη του ΠΑΣΟΚ εκτιμούν ότι αν η κυβέρνηση τα καταφέρει, σε γενικές γραμμές, καλά και διαφανεί η νέα νίκη του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές, τότε είναι πολύ πιθανό ο κ. Αβραμόπουλος να λεηλατήσει τη Ν.Δ., καθώς οι οπαδοί του συντηρητικού χώρου θα τον βλέπουν ως μια νέα λύση για πιθανή επάνοδο στην κυβερνητική εξουσία. Αν, όμως, η κυβέρνηση αποτύχει, όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά: Από το να κερδίσει άνετα η Ν.Δ. μέχρι ο κ. Αβραμόπουλος να κάνει το «μπαμ» σπάζοντας, για πρώτη φορά εδώ και 35 χρόνια, την κυριαρχία του δικομματισμού.

Σ' αυτήν την τελευταία επιδίωξή του θεωρείται βέβαιο ότι έχει την υποστήριξη πολύ ισχυρών οικονομικών παραγόντων, οι οποίοι προτιμούν πιο αποδυναμωμένες κυβερνήσεις...