Ρε... Ποιος άπλωσε τα ρούχα στην ταράτσα; Η μπουγάδα του 21ου αιώνα, όποιος κι αν την απλώνει, κοστίζει μερικά δισ. Τη θέση των ασπρορούχων πήραν αντιαισθητικές σκαλωσιές και τα μέχρι πρότινος άχρηστα τετραγωνικά έγιναν πηγή εσόδων, για ιδιοκτήτες αλλά και ενοικιαστές.

Για μια θέση στη... σκεπή γίνεται πραγματική μάχη. Νόμιμες ή παράνομες, οι διαφημιστικές πινακίδες ισοδυναμούν με χρυσάφι. Οπως άλλωστε όλη η υπαίθρια διαφήμιση. Οι εταιρείες που τοποθετούν και νοικιάζουν στους διαφημιζόμενους τους τεράστιους σιδερένιους πίνακες, παλεύουν για την καλύτερη θέση. Αυτή που φαίνεται καλύτερα, αυτή που τα μάτια του οδηγού θα πέσουν πάνω της ό,τι κι αν διαφημίζει. Αυτές οι θέσεις είναι και οι ακριβότερες. Τριάντα εκατομμύρια ζήτησε πριν από λίγες μέρες μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες για να βάλει την αφίσα ενός καινούργιου κέντρου διασκέδασης μόνο σε μια μικρή περιοχή. Δεν λείπουν και οι ιδιοκτήτες πολυκατοικιών που όχι μόνο δεν έχουν καμιά αντίρρηση να τοποθετηθεί πινακίδα με γιγαντοαφίσα στην ταράτσα τους, αλλά το επιδιώκουν μετά μανίας. Τι κι αν θα είναι αυθαίρετη; Πέντε εκατομμύρια το χρόνο είναι ένα, αν μη τι άλλο, σεβαστό ποσόν...

Μια σύγχρονη Λερναία Ύδρα, χωρίς τον Ηρακλή της, αφού όλοι έχουν κάτι να κερδίσουν έστω και αν αυτό λέγεται γραφειοκρατία. Ενοικιαστές, ιδιοκτήτες, διαφημιστές, διαφημιζόμενοι, εταιρείες τοποθέτησης, αρμόδιοι και δήμος σε μια «νόμιμη» διαπλοκή. Στο ρόλο του Ηρακλή ο εισαγγελέας, ο οποίος είναι ο μόνος που μπορεί να κατεβάσει μια πινακίδα για να... ξαναγεννηθεί αύριο μια άλλη.

Οι δήμοι ανίκανοι να παρέμβουν, καθώς ακόμα και όταν αποφασίζουν ότι η γιγάντια πινακίδα που κρύβει την Ακρόπολη είναι παράνομη, μεγαλύτερη από τα προβλεπόμενα τετραγωνικά, ψηλότερη, ακόμη και επικίνδυνη να πέσει, πρακτικά δεν μπορούν να την κατεβάσουν. Η ταράτσα της πολυκατοικίας αποτελεί μέρος του οικιακού ασύλου. Αλλά και όταν χρόνια μετά την αρχική απόφαση μια γιγαντοαφίσα ξηλωθεί, μια άλλη ξεφυτρώνει στη θέση της σε χρόνο μικρότερο απ' όσο χρειαζόταν η Λερναία Ύδρα να βγάλει κεφάλια.

Ο νόμος διάτρητος, καθώς πού να σκεφτεί ο νομοθέτης ότι τα τούβλα της ταράτσας θα κοστίζουν περισσότερο από το ρετιρέ! Οι εμπλεκόμενοι πολλοί και, όπου λαλούν πολλοί κοκόροι αργεί να ξημερώσει.

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Μια βόλτα στην Αθήνα και εύκολα διαπιστώνει κανείς ότι σε πολλές πολυκατοικίες έχει προστεθεί ένας τσίγκινος όροφος. Σύνταγμα, Ακαδημίας, Πανεπιστημίου, Σταδίου, Αθηνάς, Βουλιαγμένης, Ιερά Οδός. Κάποιες από τις γιγαντοαφίσες που στεγάζουν, αντί κεραμιδιών, τις πολυκατοικίες μας είναι νόμιμες, κάποιες παράνομες. Το βέβαιον είναι όμως ότι πολλές απ' αυτές κρύβουν ακόμα και την Ακρόπολη. Η αρμόδια υπηρεσία του Δήμου Αθηναίων δεν έδωσε καμιά άδεια ανάρτησης πινακίδας «επί στέγης» μέσα στο 2000, ενώ εντόπισε 200 παράνομες στα όρια του δήμου. Από αυτές μέχρι στιγμής έχουν ξηλωθεί μόνο οι 10. Οταν ρωτήσαμε γιατί δεν προχωρούν οι διαδικασίες, μας απάντησαν ότι και σ' αυτή την περίπτωση ευθύνεται η γραφειοκρατία.

Αδύναμοι μπροστά στο πρόβλημα, η κ. Γιακουμάκη και ο κ. Σαμπέρης από τη Διεύθυνση Προσόδων του Δήμου Αθηναίων σηκώνουν τα χέρια και ζητούν αλλαγή της νομοθεσίας ή άμεση συνδρομή του εισαγγελέα. Οχι ότι ο δήμος δεν έχει συμφέροντα και έσοδα απ' αυτού του είδους τη διαφήμιση, αλλά έχει βρει άλλους τρόπους να εισπράττει από τους διαφημιστές, πολύ πιο καλαίσθητους. «Εμείς από την πλευρά μας, είτε ύστερα από καταγγελίες, είτε αυτεπάγγελτα, κάνουμε έρευνα και εφ' όσον η πινακίδα πρέπει να κατεβεί ακολουθούμε τις εξής διαδικασίες: Συντάσσουμε σχετική έκθεση στην οποία τεκμηριώνουμε τους λόγους που καθιστούν παράνομη την πινακίδα. Κατόπιν βγαίνει απόφαση δημάρχου και το συνεργείο ξεκινά ένα πρωί να την κατεβάσει. Φθάνουν στην πολυκατοικία και εκεί βρίσκονται αντιμέτωποι με το γράμμα του νόμου και τους ιδιοκτήτες, που ούτε να το ακούσουν δεν θέλουν, καθώς το ξήλωμα της διαφημιστικής πινακίδας θα σημάνει και μείωση των εσόδων τους.

»Το οικογενειακό άσυλο φυσικά είναι ισχυρότερο από την απόφαση του δημάρχου και το θέμα φτάνει αναγκαστικά στη Δικαιοσύνη. Ο δήμος προσφεύγει εναντίον των διαφημιστικών εταιρειών που βάζουν τις πινακίδες. Οι αποφάσεις σε μεγάλο ποσοστό δικαιώνουν το δήμο. Ο χρόνος εκδίκασης είναι γνωστός λίγο-πολύ σε όλους όσοι έχουν εμπλακεί σε δίκες. Μπορεί να περάσουν και χρόνια. Με την εισαγγελική απόφαση στα χέρια οι υπάλληλοι του δήμου ξεκινούν για μία ακόμα φορά το έργο τους. Η πινακίδα γκρεμίζεται και η θέα παίρνει τη θέση που της αξίζει. Δυστυχώς, όμως, για λίγες μόνο ημέρες ή και ώρες, καθώς μια άλλη εταιρεία, μικρότερη και συνήθως συνεργαζόμενη με τις δύο μεγάλες, στήνει ξανά μια σκαλωσιά στο ίδιο σημείο. Και ξανά μανά».

Εντυπωσιακή ήταν όμως και η αντιμετώπιση που είχαμε από τους εκπροσώπους των δύο μεγαλύτερων εταιρειών που φροντίζουν για τη διαμόρφωση του οπτικού μας ορίζοντα, ομολογουμένως χωρίς ίχνος αισθητικού κριτηρίου. Κατακλείδα και των δύο η φράση «αυτό σας ενοχλεί; ». Και αυτό μας ενοχλεί, απαντήσαμε.

«Εμείς, αν κριθούν παράνομες, θα τις κατεβάσουμε», υποστήριξαν οι κ. Παπαδημητρόπουλος, εκπρόσωπος της εταιρείας «Master», και Βλάχος, από την εταιρεία «Alma». Πιο ρεαλιστής ο κ. Παπαδημητρόπουλος που παραδέχτηκε ότι στην Αθήνα υπάρχει μεγάλο φορτίο από πινακίδες επί στέγης, αλλά κατά την άποψή του την ευθύνη γι' αυτό την έχει ο δήμος και όχι η εταιρεία του. Βέβαια την ίδια ώρα υποστήριξε ότι «οι εμπορικές πινακίδες δεν αποτελούν ρύπανση, όπως οι πινακίδες των καταστημάτων που γεμίζουν τα μπαλκόνια, τα σαλαμάκια που κρέμονται έξω από τα κρεοπωλεία και οι ζώνες στα περίπτερα».

Πιο «προχωρημένος» αισθητικά ο κ Βλάχος, εκπρόσωπος της εταιρείας Alma, ούτε λίγο ούτε πολύ, ισχυρίστηκε ότι η αισθητική της γιγαντοαφίσας που μας κρύβει τον Hλιο και διαφημίζει από τροφές για σκύλους μέχρι αυτοκίνητα, του αρέσει «διότι συμβαδίζει με την αισθητική της πόλης».

Στη συζήτησή μας παρενέβη και ο ιδιοκτήτης της εταιρείας κ. Βρυώνης, ο οποίος αφού τα έβαλε με τη γενικότερη αισθητική της Ελλάδας, όταν ρωτήθηκε γιατί δεν αντικαθιστά η εταιρεία του τις επί στέγης πινακίδες με τους καλαίσθητους διαφημιστικούς πύργους που η δική του εταιρεία έχει στήσει στην Αθήνα, απάντησε: «Αυτά δεν πουλάνε. Hταν τεράστια επένδυση που δεν απέδωσε και δεν υπάρχει ανταπόκριση από τους πελάτες».

Επίλογος: Σε ποιον θα πρέπει ο σύγχρονος Διογένης να πει κάντε κάτι γιατί κάποιοι μου κρύβουν αυτό που δεν μπορούν να μου δώσουν;

EΘNIKΟI ΟΔΟI: Tο 12% των σοβαρών τροχαίων αποδίδεται σε απόσπαση της προσοχής από διαφημιστικές πινακίδες Xιλιόμετρα παρανομίας

Της ΧΑΡΑΣ ΤΖΑΝΑΒΑΡΑ

Αν μέσα στις κατοικημένες περιοχές μια πινακίδα συνιστά κυρίως οπτική ρύπανση και υποβάθμιση του περιβάλλοντος, στους εθνικούς δρόμους σημαίνει πολλές φορές θάνατο.

Σύμφωνα με στοιχεία του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, το 12% των τροχαίων ατυχημάτων, που καταγράφονται στο εθνικό οδικό δίκτυο και χαρακτηρίζονται βαριά, αποδίδονται στις διαφημίσεις που τοποθετούνται δίπλα στην άσφαλτο και αποσπούν την προσοχή των οδηγών.

Ο νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας (ΚΟΚ) θεσπίζει επτά «απαγορεύεται». Θέτει κανόνες, ορίζει διαδικασίες καθαίρεσης και επιβολής προστίμων, αλλά όλα αυτά καταπατούνται κατά συρροή και καταλήγουν στην πράξη κενό γράμμα...

Σχεδόν δύο χιλιάδες παράνομα τοποτεθημένες διαφημιστικές πινακίδες εντόπισαν συνεργεία του υπουργείου ΠΕΧΩΔΕ σε δειγματοληπτικούς ελέγχους που έκαναν σε μεγάλα τμήματα του εθνικού δικτύου της χώρας. Από αυτές αφαιρέθηκαν μόνον 452, ενώ παραμένουν στη θέση τους 1.389.

Η μερίδα του λέοντος πρέπει να αναζητηθεί στην Αττική, όπου βρέθηκαν -ούτε λίγο, ούτε πολύ- 745 παράνομες πινακίδες, από τις οποίες οι 619 παραμένουν ακλόνητες στις θέσεις τους. Εχει ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι πολλές πινακίδες υπάρχουν σε νομούς με αυξημένη κυκλοφορία, όπως η Αχαΐα, το Ηράκλειο, τα Δωδεκάνησα, η Ζάκυνθος και η Αιτωλοακαρνανία. Στους απομακρυσμένους νομούς, όπως τα Γρεβενά, η Δράμα και η Καστοριά, δεν «ευδοκιμούν» οι πινακίδες ή δεν έγιναν επισταμένοι έλεγχοι.

Με το άρθρο 11 του νέου ΚΟΚ απαγορεύεται κάθε διαφήμιση σε εθνικούς και επαρχιακούς δρόμους σε ζώνη βάθους 150 μέτρων από τον άξονα και από τις δύο πλευρές. Στην πραγματικότητα η ρητή αυτή διάταξη...αγνοείται συστηματικά. Αναφέρεται βέβαια ότι σε περίπτωση που το όριο ταχύτητας είναι μέχρι 70 χιλιόμετρα -έναντι 100 και 120 που ισχύει για τα περισσότερα τμήματα- η απόσταση μειώνεται και η διαφημιστική πινακίδα μπορεί να τοποθετηθεί και στα 40 μέτρα. Είναι η περίπτωση των εθνικών δρόμων που βρίσκονται μέσα στα όρια του Λεκανοπεδίου, όμως μια απλή βόλτα δείχνει ότι οι ταμπέλες είναι δίπλα -μερικές φορές και μέσα- στο δρόμο.

Σε δρόμους που βρίσκονται μέσα σε κατοικημένες περιοχές μπορεί να επιτραπεί η τοποθέτηση πινακίδων μέχρι τη ρυμοτομική γραμμή. Σε ειδικά σημεία που θα καθοριστούν με απόφαση του υπουργού ΠΕΧΩΔΕ μπορεί να τεθούν ειδικοί όροι. Ομως τέτοια απόφαση δεν έχει εκδοθεί ώς τώρα...

Μια άλλη διάταξη που καταπατείται συστηματικά αφορά τις έγχρωμες φωτεινές πινακίδες. Πρέπει να απέχουν τουλάχιστον 20 μέτρα από το φωτεινό σηματοδότη, ενώ απαγορεύεται να χρησιμοποιούνται αντανακλαστικά στοιχεία, καθώς και διαφημίσεις με εναλλασσόμενα μηνύματα. Μια ματιά στην παραλιακή αποδεικνύει περίτρανα την τύχη αυτής της ρύθμισης, που έγινε με μόνο γνώμονα την ασφάλεια της οδήγησης.

Σε άλλο σημείο του άρθρου 11 αναφέρεται ρητά ότι η τοποθέτηση των πινακίδων γίνεται παράλληλα και σε ειδικές περιπτώσεις κάθετα στον άξονα του δρόμου. Και αυτό το στοιχειώδες αγνοείται, αφού οι διαφημιζόμενοι, για ευνόητους λόγους, ζητούν να μπουν τα διαφημιστικά πλαίσια με κάποια κλίση σε σχέση με το δρόμο, ώστε να είναι ορατά για περισσότερο χρόνο από τους διερχόμενους. Με αυτές τις επιλογές, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που οι διαφημίσεις αχρηστεύουν το πεζοδρόμιο, αναγκάζοντας τους πεζούς να καταβαίνουν στην άσφαλτο με όποιους κινδύνους συνεπάγεται αυτό.

Μπορεί οι διατάξεις να έχουν παραπεμφθεί -με βαρύτατη ευθύνη των αρμοδίων αρχών- στις γνωστές ελληνικές καλένδες, αλλά ο νομοθέτης φρόντισε και θέσπισε μέτρα εναντίον αυτών που τις παραβιάζουν. Nα δούμε τι δεν γίνεται στην πράξη:

*Τα αρμόδια όργανα του υπουργείου ΠΕΧΩΔΕ ή της περιφέρειας όταν διαπιστώνουν την παράλειψη της τήρησης των κανόνων, συντάσσουν ένα έγγραφο προς τον διαφημιζόμενο και τον καλούν μέσα σε τακτή προθεσμία να καθαιρέσει την παράνομη πινακίδα.

* Αν η προθεσμία περάσει και ο ενδιαφερόμενος δεν συμμορφωθεί, τότε προχωρούν τα ίδια στο ξήλωμα και η δαπάνη χρεώνεται στο διαφημιζόμενο.

* Οι παραβάτες τιμωρούνται με φυλάκιση έως και ένα χρόνο, ενώ προβλέπεται και χρηματική ποινή, που κυμαίνεται από 600 χιλιάδες έως ένα εκατομμύριο.

Το Μάιο του 1998, ο τότε υφυπουργός ΠΕΧΩΔΕ Χρήστος Βερελής είχε ετοιμάσει ένα σχέδιο νόμου που αφορούσε την υπαίθρια διαφήμιση, μέσα στην οποία περιλαμβάνονται τα πανό, τα αεροπανό και οι αφίσες των κομμάτων και των υποψηφίων. Με την πρόταση αυτή προωθούνται αυστηρότερα μέτρα σε σχέση με αυτά που επιβάλλουν ο ΓΟΚ και ο ΚΟΚ. Το νομοθέτημα διαβιβάστηκε στους αρμόδιους φορείς, με τη ρητή δέσμευση ότι θα προωθηθεί για ψήφιση στη Βουλή μέσα στον Ιούλιο και «εκ τότε αγνοείται η τύχη του»... Οι λόγοι είναι ευνόητοι.

Για την ιστορία αξίζει αν αναφερθούν ορισμένες από τις βασικές του προβλέψεις που περιέχονται στα 12 άρθρα του:

* Απαγορεύονται οι διαφημίσεις κάθε είδους σε αρχαιολογικούς χώρους, περιοχές φυσικού κάλλους και παραδοσιακούς οικισμούς. Οι παραβάτες τιμωρούνται με πρόστιμο που φτάνει έως τα 10 εκατ. δραχμές, καθώς και ποινή φυλάκισης έως ένα χρόνο. Μικρότερες τιμωρίες θεσπίζονται για όσους τοποθετούν παράνομα διαφημήσεις σε δημόσια κτίρια και έργα υποδομής.

* Αυξάνεται στα τρία εκατομμύρια το πρόστιμο για παράνομες πινακίδες που έχουν τοποθετηθεί σε κτίρια.

* Καταργούνται τα αεροπανό, καθώς και κάθε είδους αναρτήσεις σε προσόψεις κτιρίων, ακάλυπτους χώρους και νησίδες ασφαλείας. Δεν επιτρέπεται να τοποθετούνται στους δρόμους πινακίδες που προσδιορίζουν τη θέση ιδιωτικών επιχιερήσεων και καταστημάτων, με εξαίρεση τις κλινικές και τα φαρμακεία. Το πρόστιμο φτάνει έως τα τρία εκατομμύρια.

* Μετά από μελέτη, κάθε δήμος καθορίζει τους χώρους που θα τοποθετηθούν τα διαφημιστικά πλαίσια, τα οποία διατίθενται στους ενδιαφερόμενους μετά από διαγωνισμό. Ειδικά για τους εθνικούς δρόμους, αρμόδιο για να αποφασίσει είναι το Ταμείο Εθνικής Οδοποιΐας (ΤΕΟ), που εισπράττει και τα έσοδα από την ενοικίαση των πλαισίων. Σε κάθε περίπτωση, τα πλαίσια θα πρέπει να αποκτήσουν...ονοματεπώνυμο, που αντιστοιχεί στο φορέα που έχει αναλάβει την εκμετάλλευσή του.

Tι απαγορεύει ο νέος Γενικός Οικοδομικός Kανονισμός

Σε μια χώρα που η αυθαίρετη δόμηση έχει χαρακτηριστεί «εθνικό σπορ» ακούγεται παράξενο να ζητάει κάποιος την έκδοση οικοδομικής άδειας για να τοποθετήσει μια διαφημιστική πινακίδα στην ταράτσα ή και στην πρόσοψη ενός κτιρίου.

Μια διάταξη που είναι απολύτως δικαιολογημένη, αφού, όπως μας ενημέρωσαν οι αρμόδιοι υπάλληλοι του υπουργείου ΠΕΧΩΔΕ «μια πινακίδα, ακόμα και αν είναι προσωρινή, είναι μια στατική κατασκευή που πρέπει να καλύπτει θέματα ασφάλειας των διερχομένων, οχημάτων αλλά και των πεζών». Ποιος νοιάζεται όμως για τέτοια... «ψιλά γράμματα».

Ο νέος Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός (ΓΟΚ) είναι και συγκεκριμένος και αυστηρός σε ό,τι αφορά τους περιορισμούς για πινακίδες που τοποθετούνται σε οικοδομές. Με το άρθρο 20 ορίζει σαφώς ότι απαγορεύεται η τοποθέτηση πινακίδων, φωτεινών και μη, πέρα από το ιδεατό στερεό και πάνω από το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος του κτιρίου. Οταν η οικοδομή δεν έχει εξαντλήσει τον επιτρεπόμενο συντελεστή δόμησης, τότε το ανώτερο ύψος της διαφημιστικής πινακίδας δεν μπορεί να ξεπερνά τα 3, 30 μέτρα. Αν έχει εξαντληθεί ο συντελεστής δόμησης, τότε περιορίζεται στο 1, 80 μ. Μια ματιά στις ταράτσες δείχνει το μέγεθος της καταστρατήγησης της ρύθμισης.

Ο ΓΟK απαγορεύει, επίσης, την τοποθέτηση κάθε είδους πινακίδας σε περιοχές ειδικής προστασίας, σε αρχαιολογικούς χώρους, παραδοσιακούς οικισμούς, ιστορικά κέντρα, χώρους ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, μνημεία και παραδοσιακά σύνολα. Η προστασία ισχύει και για τον περιβάλλοντα χώρο τους, καθώς επίσης για την οπτική, πλήρη ή και μερική, κάλυψή τους από οποιαδήποτε θέση ή απόσταση. Ειδικά γι' αυτές τις κατηγορίες, αναφέρεται ότι χρειάζεται να δοθεί έγκριση, πέρα από την αρμόδια Πολεοδομία, από την Επιτροπή Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (ΕΠΑΕ). Κατά κανόνα και όλως... συμπτωματικώς, παρακάμπτονται και οι δύο υπηρεσίες...

Επιτρέπεται χωρίς άδεια η τοποθέτηση μικρών πινακίδων, με διαστάσεις που δεν ξεπερνούν τα 30 επί 40 εκατοστά, που δηλώνουν τη χρήση του κτιρίου ή την ιδιότητα των ενοίκων του. Και αυτές πρέπει να τοποθετούνται μέχρι το όριο της οικοδομικής γραμμής και σε κάθε περίπτωση δεν θα μπορούν να εξέχουν από αυτήν πάνω από 20 εκατοστά.

Και ο ΓΟΚ ορίζει διαδικασίες για τις παράνομες περιπτώσεις. Οταν οι πινακίδες δεν τηρούν τους νόμους χαρακτηρίζονται αυθαίρετες και εφαρμόζονται οι γνωστές -επίσης εν αχρηστία- διατάξεις περί αυθαιρέτων. Δηλαδή, κατεδάφιση ή αποκαθήλωση και επιβολή προστίμου, τόσο για την ανάρτηση, όσο και για τη διατήρηση. Αρμόδιος για την τήρηση των νόμων και την επιβολή των προστίμων είναι ο αρμόδιος δήμος, που πρέπει να επέμβει μέσα σε ένα μήνα από τη διαπίστωση της παράβασης. Το πρόστιμο επιβάλλεται τόσο στο διαφημιζόμενο, όσο και στους ιδιοκτήτες του κτιρίου που φιλοξενεί την παράνομη πινακίδα.

Για να λέμε και «του στραβού το δίκιο», το άρθρο του ΓΟΚ αναφέρει ότι η διαδιασία διαπίστωσης της αυθαιρεσίας, ο υπολογισμός της αξίας του προστίμου και άλλα ανάλογα ζητήματα θα καθοριστούν με προεδρικό διάταγμα που θα προωθήσει ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ, κάτι που δεν έχει γίνει ακόμη.

Χ. ΤΖ.