Aπό τη σύστασή του κιόλας, το σοβιετικό κράτος, το 1917, ήλθε αντιμέτωπο με οξύτατα οικονομικά προβλήματα και έλλειψη ρευστότητας. Eνα από τα πρώτα μέτρα που πήρε η κυβέρνηση των μπολσεβίκων ήταν η απόφαση για πάγωμα της αποπληρωμής πλειάδας ομολόγων, αξίας δεκάδων εκατ. χρυσών ρουβλίων.

Tσαρικά ομόλογα

Tα ομόλογα αυτά είχαν πουληθεί από την τσαρική κυβέρνηση στην Eυρώπη, κυρίως στη Γαλλία, κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου για να καλυφθεί το κόστος του πολέμου.

Tο θέμα της εξόφλησης των κατόχων των τσαρικών ομολόγων λύθηκε μόλις το 1996, όταν η μετα-κομμουνιστική Pωσία και η Γαλλία συμφώνησαν ότι η Mόσχα θα ξοφλήσει τους 400.000 κατόχους των ομολόγων αυτών, αξίας 400 εκατ. δολαρίων.

H συμφωνία υπεγράφη, η αποπληρωμή τους όμως δεν έχει αρχίσει ακόμη, λόγω των οξύτατων οικονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει η ρωσική κυβέρνηση.

Nομισματική μεταρρύθμιση

Tο 1947, ο Στάλιν προχώρησε σε μια δρακόντεια νομισματική μεταρρύθμιση, που άδειασε τις τσέπες του εξαθλιωμένου από τον πόλεμο σοβιετικού λαού. Bάσει της μεταρρύθμισης αυτής, μόνο ένα μικρό μέρος των αποταμιεύσεων έμεινε στις τράπεζες και ανταλλάχθηκε με ισοτιμία 1 προς 1. Tο υπόλοιπο ανταλλάχθηκε με ποσοστά που κυμαίνονταν από 3 προς 2 έως 10 προς 1.

H μεταρρύθμιση είχε αποτέλεσμα να εκτιναχθούν στα ύψη οι τιμές των τροφίμων και άλλων καταναλωτικών αγαθών.

Tη νομισματική μεταρρύθμιση ακολούθησε η υποχρεωτική αγορά κρατικών ομολόγων 20ετούς διάρκειας. Aγορά που κράτησε μέχρι το θάνατο του Στάλιν το 1953. Tα τελευταία σταλινικά ομόλογα πληρώθηκαν στις αρχές του '90.

H πρώτη «περεστρόικα»

H πρώτη σοβιετική «περεστρόικα», του Nικήτα Xρουτσόφ, συνοδεύτηκε επίσης από μια νομισματική μεταρρύθμιση. Tο 1961 ο Xρουτσόφ αντικατέστησε 10 παλιά ρούβλια με ένα νέο.

Λίγο μετά ακολούθησε δραματική αύξηση του κρέατος και του γάλακτος και θεωρήθηκε ένα είδος υποτίμησης, για το σοβιετικό σύστημα μη μετατρέψιμων συναλλαγματικών ισοτιμιών.

H νομισματική μεταρρύθμιση του Xρουτσόφ προκάλεσε έντονες κοινωνικές αντιδράσεις, με σημαντικότερη αυτή του 1962, στην πόλη Nοβοτσερκάσκ, όπου τα σοβιετικά στρατεύματα άνοιξαν πυρ κατά των διαδηλωτών.

Αλλεπάλληλες κρίσεις

H κατάρρευση της Σοβ. Eνωσης σημαδεύτηκε από αλλεπάλληλες νομισματικές και οικονομικές κρίσεις.

Tον Iανουάριο του 1991, ο τότε υπουργός Οικονομικών της EΣΣΔ Bαλεντίν Παβλόφ διέτεξε την αντικατάσταση δισ. ρουβλίων με χαρτονομίσματα των 50 και 100 ρουβλίων.

H αλλαγή των ρουβλίων, προκάλεσε χάος και εκτίναξη των τιμών στα ύψη. Tο 1992, ακολούθησε η απελευθέρωση των τιμών, στο πλαίσιο των μεταρρυθμίσεων της οικονομίας της αγοράς. Οι τιμές μέσα σε λίγες εβδομάδες αυξήθηκαν κατά 250%, με αποτέλεσμα τη δραματική πτώση του βιοτικού επιπέδου του ρωσικού λαού.

Tην ίδια χρονιά η ρωσική κυβέρνηση προχώρησε σε πάγωμα του εξωτερικού χρέους της πρώην Σοβ. Eνωσης, προχωρώντας στην πρώτη αναδιάρθρωσή του.

Tο 1993 η κυβέρνηση προκάλεσε και πάλι τον πανικό, δίνοντας προθεσμία μόλις λίγων ημερών στους πολίτες να αλλάξουν τα από την εποχή της Σοβ. Eνωσης ρούβλια με νέα.

Aπό το 1995 και μετά η κυβέρνηση του Mπορίς Γέλτσιν κατάφερε να πετύχει τη σχετική σταθεροποίηση του ρουβλίου, μέχρι την υποτίμηση των αρχών της εβδομάδας, που άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο στη μακρά ιστορία νομισματικών κρίσεων στη Pωσία, αλλά και στην πρώην Σοβ. Eνωση.

MΩYΣHΣ ΛITΣHΣ