Σαράντα λεπτά διαρκεί η απλή διαδρομή ανάμεσα σε Ρόδο και Κάρπαθο με το αεροσκάφος Ντορνιέ των 18 θέσεων. Κόστος: 9.400 δραχμές. Περίπου τρεις ώρες η διαδρομή Αθήνα-Λονδίνο με Μπόινγκ 737 150 θέσεων. Κόστος: 9.900 δραχμές χάρη στην προσφορά γνωριμίας της Eas yjet και την επιθυμία της να μπει δυναμικά στην ελληνική αγορά αερομεταφορών - αγορά που απελευθερώνεται ολοκληρωτικά σε μία εβδομάδα από σήμερα. Την 1η Ιουλίου 1998 πέφτει το τελευταίο τείχος προστατευτισμού για το αεροπορικό έργο της «Ολυμπιακής» και θα μπορεί κάθε αερομεταφορέας με έδρα χώρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης να δημιουργεί τη σχετική υποδομή και να πραγματοποιεί τακτικές πτήσεις όχι μόνον από και προς την Ελλάδα και στο εσωτερικό της χώρας μας, αλλά και ανάμεσα στα ελληνικά νησιά. Η πλήρης απελευθέρωση των ελληνικών αιθέρων έρχεται ως αποτέλεσμα εναρμόνισης της εγχώριας νομοθεσίας με τις κοινοτικές οδηγίες και πολλοί υποστηρίζουν ότι θα ενεργοποιήσει έναν «ανεμοστρόβιλο» που μπορεί να παρασύρει τις αεροπορικές εταιρείες της χώρας μας - κρατικών και ιδιωτικών συμφερόντων. Αλλοι όμως επιμένουν ότι τίποτε δεν πρόκειται να αλλάξει σύντομα δεδομένου ότι δεν μεγαλώνει η «πίτα» της αγοράς και αυτό δυσκολεύει τους νεοεισερχομένους.

Kόστος και αξιοπιστία

Ψύχραιμοι αναλυτές πάντως σημειώνουν ότι το παιχνίδι του ανταγωνισμού θα παιχθεί κυρίως γύρω από θέματα κόστους και αξιοπιστίας. Ποιος δηλαδή θα προσφέρει το φθηνότερο ναύλο σε σχέση με όσα προσφέρει και ποιος θα μπορέσει να το κάνει αυτό χωρίς να κάνει οικονομίες που θα επηρέαζαν την ασφάλεια και τη συνέπεια των πτήσεων. Με άλλα λόγια θα επικρατήσουν οι εταιρείες που θα έχουν στη διάθεσή τους προσωπικό με εφαρμόσιμους κανονισμούς εργασίας, νέα αεροπλάνα για να μη στοιχίζει η συντήρηση και τα καύσιμα και σωστές συμφωνίες για να αποφεύγουν περιττά έξοδα αεροδρομίων και εξυπηρέτησης εδάφους.

Eφοπλιστής και στον αέρα

H εταιρεία Eas yjet που δημιουργήθηκε από τον Στέλιο Χατζηιωάννου, γόνο της γνωστής εφοπλιστικής οικογένειας, αποτελεί ένα από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα (μαζί με τη Virgin Express και την αμερικανική Southwest) των αερομεταφορέων χαμηλού κόστους. Η Eas yjet γλιτώνει χρήματα επειδή λειτουργεί: α) Xωρίς ταξιδιωτικούς πράκτορες, οι οποίοι για να εκδώσουν εισιτήριο εισπράττουν προμήθεια περίπου 10% επί της αξίας. Οι πελάτες της Eas yjet κλείνουν εισιτήριο τηλεφωνικά μέσω πιστωτικής κάρτας και μέσω Ιντερνετ. Για την ελληνική αγορά όπου οι πιστωτικές κάρτες δεν έχουν φτάσει στο πορτοφόλι και του τελευταίου καταναλωτή (κυκλοφορούν περίπου 1 εκατομμύριο κάρτες) θα υπάρχει δυνατότητα απόκτησης εισιτηρίου και στο αεροδρόμιο σε μέρα διαφορετική από αυτήν της αναχώρησης. β) Xωρίς δωρεάν ζεστό φαγητό εν πτήσει. Οι επιβάτες μπορούν να αγοράζουν σνακ που βρίσκονται στα αεροπλάνα. γ) Xωρίς εισιτήριο. Η διαδικασία έκδοσης και λογιστικής παρακολούθησης των εισιτηρίων κοστίζει μεγάλα ποσά και έτσι ο πελάτης της Eas yjet φτάνει στο αεροδρόμιο, επιβεβαιώνει την κράτηση και καταλαμβάνει θέση στο αεροπλάνο ανάλογα με την ώρα άφιξης. Επίσης η Eas yjet χρησιμοποιεί αεροδρόμια χαμηλού κόστους. Στη Βρετανία κατάφερε να εδραιωθεί πετώντας από το αεροδρόμιο Λούτον αντί για το πολύβουο Χίθροου όπου οι αεροπορικές εταιρείες πληρώνουν 15 στερλίνες ανά επιβάτη (7.500 δραχμές) σε κάθε προσγείωση.

25.800 μετ' επιστροφής

Η προσφορά των 9.900 δραχμών και 19.800 για ταξίδι με επιστροφή (συν το Σπατόσημο των 6.000 δραχμών) θα ισχύσει στις πρώτες δύο εβδομάδες πτήσεων που ξεκινούν στις 10 Ιουλίου. Για το ναύλο που θα ισχύσει στη συνέχεια υπάρχουν σκέψεις και ο Σ. Χατζηιωάννου έχει ήδη μιλήσει για ένα επίπεδο 60.000 δραχμών. Η αεροπορική αγορά όμως οφείλει να είναι ευέλικτη και ο ιδιοκτήτης της Eas yjet θυμίζει ότι τον περασμένο χειμώνα πωλούσε εισιτήρια Λονδίνο-Λας Πάλμας έναντι 4.500 δραχμών... Θα πετάξει όμως η Eas yjet και στο εσωτερικό της Ελλάδας; Ο κ. Χατζηιωάννου κρατά κλειστά τα χαρτιά του, λέγοντας ότι όλα θα εξαρτηθούν από την υποδοχή που θα επιφυλάξει η ελληνική αγορά. Μέσα σε δύο μέρες από την Κυριακή που βγήκε στον αέρα η προσφορά, το τηλεφωνικό κέντρο της εταιρείας δέχθηκε 2.000 κλήσεις και πούλησε 600 εισιτήρια.

Eρχονται και άλλα

Η πορεία της Eas yjet θα δώσει το στίγμα και για την έλευση άλλων εταιρειών που θα θελήσουν να εκμεταλλευθούν την απελευθέρωση. Το ενδιαφέρον του είχε εκδηλώσει στο παρελθόν ο ιδιοκτήτης της Virgin Ρίτσαρντ Μπράνσον αλλά η πρόσφατη επέκταση της εταιρείας στην Καραϊβική είναι πιθανόν να τον καθυστερήσει. Το μεγάλο ερώτημα είναι πώς θα αντιμετωπίσουν τον ανταγωνισμό οι ελληνικές εταιρείες. Ο υπουργός Μεταφορών Τάσος Μαντέλης δήλωσε πρόσφατα ότι η «Ολυμπιακή» θα πρέπει να προσαρμοστεί στην νέα σκληρή πραγματικότητα. Υπάρχουν όμως ενδείξεις ότι η απαραίτητη ευελιξία απουσιάζει αν ληφθεί υπόψιν ότι: 1) Η διοίκηση της «Ολυμπιακής» δεν μπορεί να διαθέτει ανά πάσα στιγμή το προσωπικό που χρειάζεται. Οι προσλήψεις γίνονται μέσω του ΑΣΕΠ και καθυστερούν επί μήνες. Προσφάτως το Διοικητικό Συμβούλιο της Ο.Α. ενέκρινε προσλήψεις 45 χειριστών βάσει υπηρεσιακών εισηγήσεων. Η κυβέρνηση όμως εμφανίζεται απρόθυμη να εγκρίνει αυτές τις προσλήψεις. Και αν η κυβέρνηση αμφισβητεί το ορθόν των αποφάσεων της διοίκησης της Ο.Α., αυτό αποτελεί καλό οιωνό για το μέλλον της εταιρείας; 2) Μέσα σε ένα τέτοιο κλίμα κρίνεται δύσκολη η αναδιοργάνωση της «Ολυμπιακής» με εφαρμογή νέου οργανογράμματος και κανονισμών εργασίας που θα μείωναν το κόστος. Οι αποφάσεις που πρέπει να ληφθούν είναι πολλές και επώδυνες, ενώ η ασυνέπεια στα δρομολόγια προκαλεί αιμορραγία επιβατών και εσόδων που έφτασε το 47% τον περασμένο Απρίλιο.

Λάθος αεροπλάνα

3) Συναντά τεράστια εμπόδια η δημιουργία θυγατρικής της «Ολυμπιακής» που θα μπορούσε να λειτουργεί με χαμηλό κόστος. Οι «Μακεδονικές Αερογραμμές» (θυγατρική της Ο.Α.) απέκτησαν πρόσφατα δύο αεροπλάνα και ύστερα από «μάχη» με την Ενωση των πιλότων (ΕΧΠΑ) ξεκίνησαν πτήσεις τσάρτερ ανάμεσα σε πόλεις της Ιταλίας, της Γερμανίας, της Αυστρίας και της πρώην ΕΣΣΔ και τα ελληνικά νησιά. Τα Μπόινγκ 727 που διαθέτει όμως δεν γίνονται δεκτά σε όλα τα ευρωπαϊκά αεροδρόμια και πρόσφατα η διοίκηση των «Μακεδονικών» ζήτησε αεροσκάφος από την μητρική Ο.Α. για πτήση προς την Αυστρία. Αεροσκάφος όμως δεν διετέθη και οι Μακεδονικές μίσθωσαν από την ελληνική ιδιωτική (και θεωρητική ανταγωνίστρια) Cronus Airlines. Οι ελληνικές ιδιωτικές αεροπορικές εταιρείες από την άλλη πλευρά δεν μπόρεσαν έως τώρα να δείξουν έντονο δυναμισμό. Η Air Greece συνεχίζει σταθερά με τρία ελικοφόρα αεροσκάφη να πραγματοποιεί δρομολόγια στο εσωτερικό της χώρας. Το αν θα αποκτήσει αεριωθούμενα και θα βγει προς το εξωτερικό εξαρτάται από τη γενική συνέλευση των μετόχων (κυρίως τουριστικοί επιχειρηματίες της Κρήτης) που συγκαλείται στις 29 Ιουνίου. Η Cronus πραγματοποιεί τακτικές πτήσεις προς Λονδίνο, Γερμανία και Θεσσαλονίκη με Μπόινγκ 737 και μελετά προσεκτικά τα επόμενα βήματα. Η Venus Airlines προσπαθεί εναγωνίως να επαναδραστηριοποιηθεί με τη βοήθεια κεφαλαίων που έρχονται από τη Γαλλία (Vacances Heliades). Η Apollo Airlines όμως έχει σταματήσει να διαθέτει αεροσκάφη εδώ και ένα χρόνο και έχει χάσει τις άδειες τεχνικής και εμπορικής εκμετάλλευσης, ενώ τα χρέη της παραμένουν σε εκκρεμότητα και εκατοντάδες επιβάτες που είχαν αγοράσει εισιτήρια περιμένουν εδώ και μήνες να τους επιστραφουν τα ναυλα και ετοιμαζουν δικαστικους αγωνες.